Đừng cổ xúy bệnh háo danh
1. Trên một tờ báo có số lượng bạn đọc khá lớn phát hành vào những ngày cuối tháng 12.2019, có một bài báo viết về một cựu cán bộ từng có những hành động và phát ngôn gây sự chú ý của dư luận. Xin không luận bàn về tính cách của người cán bộ này, mà chỉ trao đổi đôi điều về cách dùng cụm từ “ngôi sao dẹp loạn vỉa hè” khi tác giả nói về nhân vật.
Từ “ngôi sao”, về nghĩa đen, là tên chung gọi các thiên thể nhìn thấy những những điểm sáng lấp lánh trên bầu trời vào ban đêm; về nghĩa bóng, “ngôi sao” thường để ví von những người đạt thành tích xuất sắc, nổi bật trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật và thể thao, được công chúng hâm mộ. Họ được ví như những vì sao sáng rực rỡ trên bầu trời. Chẳng hạn, “ngôi sao ca nhạc”, “ngôi sao điện ảnh”, “ngôi sao sân cỏ”…
Còn từ “dẹp loạn” có nghĩa gốc là “làm tan rã những cuộc nổi dậy chống chính quyền”. Hiểu theo nghĩa hiện nay, “dẹp loạn” là dùng những biện pháp hành chính mạnh mẽ, cương quyết nhằm ngăn chặn, giảm thiểu một tình trạng lộn xộn nào đó trong thực tế cuộc sống, qua đó góp phần thiết lập trật tự an toàn, kỷ cương xã hội. “Dẹp loạn vỉa hè” nghĩa là sử dụng biện pháp mạnh tay để chấn chỉnh những lộn xộn, sắp xếp lại việc buôn bán, kinh doanh của người dân trên hè phố trong khu vực đô thị.
Với hai từ “ngôi sao” và “dẹp loạn” không tương đồng về mặt ngữ nghĩa như vậy, việc gán ghép thành cụm từ “ngôi sao dẹp loạn vỉa hè” để nói về nhân vật trong bài viết là không phù hợp, thiếu logic, chưa chuẩn mực về văn phong tiếng Việt. Việc gán ghép này không những có thể khiến người trong cuộc tự ảo tưởng về mình, mà khiến cho việc nhìn nhận của độc giả về hình ảnh nhân vật trong bài viết cũng dễ hướng lái theo một nghĩa khác.
2. Không chỉ viết “ngôi sao dẹp loạn vỉa hè”, truyền thông còn gọi một nữ ca sĩ khá nổi hiện nay là “Nữ hoàng văn học dân gian”, “Nữ hoàng văn học Vpop”, vì ca sĩ này đã đưa các nhân vật văn học điển hình của một số tác giả văn học nổi tiếng và khá nhiều yếu tố dân gian vào các sản phẩm MV ca nhạc của mình. Quả thật, các MV của nữ ca sĩ được phối khí, thể hiện theo phong cách mới, trẻ trung, sôi động, vì thế có thời điểm nó trở thành “cơn sốt” của giới trẻ và thu hút hàng chục triệu lượt người xem trên Youtube.
Dù không phủ nhận thông điệp khá ý nghĩa mà MV này chuyển tải tới người xem và mong muốn mọi người, nhất là giới trẻ quan tâm hơn đến các tác phẩm văn học kinh điển của nước nhà thế kỷ XX; nhưng ví nhân vật chính của MV như “Nữ hoàng văn học” là thái quá, không phù hợp với bản chất vấn đề định danh. Vì trên thực tế, nữ ca sĩ và ê kíp làm MV này chủ yếu cóp nhặt các nhân vật văn học điển hình cho vào tác phẩm MV của mình rồi để họ hội ngộ với nhau và nhảy nhót tưng bừng, chứ hoàn toàn không phải là hoạt động sáng tạo phái sinh nhằm làm mới, làm hay hơn các nhân vật điển hình nói riêng, các tác phẩm văn học kinh điển nói chung
Nghĩa gốc từ “Nữ hoàng” để chỉ một người phụ nữ làm hoàng đế cai trị một đế quốc. Ở nghĩa rộng hơn, “nữ hoàng” được hiểu là người có quyền lực tối cao hay có khả năng nổi bật, năng lực xuất chúng về một lĩnh vực/một mặt nào đó. Những người được gắn, trao danh hiệu “nữ hoàng” phải thực sự tài năng, đức độ và có nhiều đóng góp, cống hiến cho xã hội, thì mới xứng đáng với danh hiệu giàu ý nghĩa này.
Khi nói đến “Nữ hoàng văn học” là nói đến một tài năng đặc biệt, có sáng tạo đặc biệt, đóng góp đặc biệt trên lĩnh vực văn học và mang ý nghĩa xã hội. Ví như, phải là nữ thi sĩ nổi đình nổi đám rất đặc biệt trên văn đàn và có những bài thơ nôm bất hủ, độc đáo, vô tiền khoáng hậu như Hồ Xuân Hương mới được gọi “Bà chúa thơ Nôm”. Hay phải sáng tạo ra những bài thơ tình mới lạ, khác biệt, ấn tượng như thi sĩ Xuân Diệu thì mới được ví là “Ông hoàng thơ tình”!
Nhà báo sử dụng từ ngữ ví von, so sánh, liên tưởng trong một tác phẩm báo chí cũng không ngoài mục đích làm cho vấn đề, sự kiện, nhât vật, chi tiết, thông tin trở nên phong phú, nhiều màu sắc và hấp dẫn hơn với công chúng. Điều quan trọng là sự so sánh phải hướng tới đích “lột lả” được bản chất vấn đề và tạo được sự mới mẻ, riêng biệt trong góc độ so sánh, liên tưởng mà không được phép đi quá giới hạn cho phép. Còn mọi sự khoa trương, ngoa ngôn, lộng ngữ… khi dùng hình ảnh so sánh, nhất là so sánh các nhân vật còn nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận, không những dễ làm cho người trong cuộc tưởng mình “cao siêu như thần thánh”, mà còn làm cho “căn bệnh” háo danh càng có nguy cơ lan rộng ra xã hội, làm nhiễu loạn các giá trị văn hóa./.
_____________________
Bài đăng trên Tạp chí Tuyên giáo điện tử ngày 16.4.2020
Phúc Nội
Nguồn: http://www.tuyengiao.vn/
Bài liên quan
- Phát huy vai trò quản lý thông tin đối ngoại ở các cơ quan báo chí chủ lực
- Huy động nguồn lực cho truyền thông chính sách để tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách
- Vấn đề đạo đức của nhà báo trong thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội của báo chí
- Kỹ năng đặt đầu đề cho tác phẩm báo chí
- Giải pháp xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế truyền thông ở Việt Nam hiện nay
Xem nhiều
- 1 Mạch Nguồn số 47: Người gieo mầm xanh
- 2 Thông báo tuyển sinh Chương trình Cử nhân quốc tế Quảng cáo, Quan hệ công chúng và Thương hiệu năm 2024
- 3 Hiệp định Pari - thắng lợi có ý nghĩa chiến lược dẫn đến đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
- 4 Các yếu tố tác động đến sự hình thành dư luận xã hội
- 5 Đại hội đại biểu Hội Cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhiệm kỳ 2024 – 2029
- 6 Hội thảo “Ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động các đơn vị chức năng của Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay”
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Học viện Báo chí và Tuyên truyền làm việc với đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo
Ngày 09/04//2024, đoàn Kiểm tra Cục Quản lý chất lượng, Bộ GD&ĐT do TS. Lê Mỹ Phong, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng làm Trưởng đoàn, có buổi làm việc tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền về công tác đảm bảo và kiểm định chất lượng giáo dục.
Phát huy vai trò quản lý thông tin đối ngoại ở các cơ quan báo chí chủ lực
Phát huy vai trò quản lý thông tin đối ngoại ở các cơ quan báo chí chủ lực
Thông tin đối ngoại là một bộ phận quan trọng trong công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước, giúp cho nhân dân các nước và người Việt Nam ở nước ngoài cũng như người nước ngoài ở Việt Nam hiểu rõ hơn về đất nước và con người Việt Nam, từ đó phục vụ công cuộc hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Bài viết phân tích vai trò của quản lý thông tin đối ngoại ở các cơ quan báo chí chủ lực, từ đó đề xuất một số giải pháp phát huy vai trò của quản lý thông tin đối ngoại ở các cơ quan báo chí chủ lực trong thời gian tới.
Huy động nguồn lực cho truyền thông chính sách để tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách
Huy động nguồn lực cho truyền thông chính sách để tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách
Vấn đề tuyên truyền/truyền thông chính sách đóng vai trò hết sức quan trọng, góp phần không nhỏ, thậm chí quyết định đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Nhân tố then chốt tác động đến quá trình truyền thông là việc huy động nguồn lực, nói cách khác, là phải có nguồn lực để triển khai truyền thông chính sách. Ở nước ta, vấn đề truyền thông chính sách và nguồn lực cho truyền thông chính sách ngày càng được phổ biến rộng rãi, triển khai đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả.
Vấn đề đạo đức của nhà báo trong thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội của báo chí
Vấn đề đạo đức của nhà báo trong thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội của báo chí
(LLCT&TT) Thông tin và giám sát, phản biện xã hội là hai chức năng quan trọng của báo chí, cũng là hai mặt của vấn đề, luôn đi đôi với nhau. Thời gian qua, báo chí đã có nhiều thành tựu, đóng góp cho xã hội khi thực hiện các chức năng này, nhưng trên thực tế cũng còn những tồn tại, hạn chế. Trong bài viết, tác giả phân tích sâu ở khía cạnh đạo đức nghề nghiệp của nhà báo khi tham gia giám sát, phản biện xã hội.
Kỹ năng đặt đầu đề cho tác phẩm báo chí
Kỹ năng đặt đầu đề cho tác phẩm báo chí
(LLCT&TT) Đầu đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu đối với tác phẩm báo chí, cho nên cần được quan tâm đặc biệt để tránh sai sót. Việc mắc lỗi trong đặt đầu đề cho tác phẩm báo chí chủ yếu là do kỹ năng của những người liên quan chưa đáp ứng yêu cầu. Có thể rèn luyện kỹ năng đặt đầu đề cho tác phẩm báo chí bằng cách thực hiện quy trình sau đây: 1. Khái quát chủ đề của tác phẩm bằng một câu văn, với từ ngữ đơn giản, dễ hiểu; 2. Trên cơ sở câu văn khái quát chủ đề tác phẩm báo chí, đặt đầu đề mang tính thông báo (xác nhận sự việc một cách khách quan), cố gắng đưa ra nhiều phương án tuỳ góc độ tiếp cận; 3. Lựa chọn đầu đề thông báo phù hợp nhất cho tác phẩm (theo cảm nhận của chính tác giả). Tuỳ thuộc vào thể loại, vào nội dung tác phẩm, có thể sử dụng thành tố ngôn ngữ giàu tính biểu cảm đễ diễn đạt lại đầu đề đã lựa chọn.
Bình luận