Hiệu quả từ sự đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng ở Lào Cai

1. Từ những sự đổi mới với hướng đi đúng

Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, những năm qua, Đảng bộ tỉnh Lào Cai hết sức chú trọng vấn đề đổi mới tư duy và phương thức lãnh đạo theo hướng gần dân, sát cơ sở. Đổi mới phương thức lãnh đạo trước hết phải đổi mới cách ra nghị quyết, Đảng bộ Lào Cai khi xây dựng và ban hành các chỉ thị, nghị quyết đều xuất phát từ thực tế, cụ thể hoá việc triển khai và vận dụng sáng tạo các chỉ thị, Nghị quyết của Trung ương Đảng phù hợp với đặc điểm tình hình của tỉnh. Việc đổi mới cách ra Nghị quyết được thực hiện như sau: Nghị quyết của cấp uỷ cấp dưới không mô phỏng lại Nghị quyết của cấp trên nhưng phải thể hiện được ý đồ chỉ đạo của cấp trên, việc cụ thể hoá Nghị quyết của cấp trên phải sát với tình hình thực tế của địa phương, phải định tính, định lượng thời gian thực hiện. Trên cơ sở đó xây dựng chương trình, kế hoạch cho từng thời gian, giai đoạn cụ thể. Và, nhất thiết phải được cấp uỷ cấp trên duyệt, đồng ý mới được triển khai thực hiện. Đồng thời, cấp trên cũng phải có những hướng tháo gỡ khó khăn cho cơ sở, khuyến khích, tạo điều kiện cho cấp dưới phát huy tinh thần chủ động sáng tạo, mạnh dạn dám làm, dám đổi mới. Đây chính là sự đổi mới tư duy lãnh đạo của Đảng bộ Lào Cai. Nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, xuyên suốt qúa trình lãnh đạo giai đoạn 2001 - 2005 được Đảng bộ tỉnh xác định là phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm; xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt; dồn sức đầu tư cho vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa nhằm xoá đói giảm nghèo, nâng cao đời sống cho nhân dân các dân tộc.

Việc xây dựng và ban hành nghị quyết của Đảng bộ tỉnh Lào Cai đã thể hiện bước đổi mới quan trọng, nhất là về tư tưởng chỉ đạo. Trên cơ sở xác định đúng tiềm năng, lợi thế, chọn những lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm có tính đột phá, những vấn đề bức xúc để tập trung giải quyết, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII đã được cụ thể hoá bằng 7 chương trình công tác trọng tâm với 29 đề án, kế hoạch và nghị quyết chuyên đề, có những bước đi thích hợp cho từng giai đoạn, ban hành nhiều cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền, huy động các nguồn lực thực hiện, vì vậy tính khả thi cao. Hàng năm, tỉnh đều xác định những nhiệm vụ trọng tâm để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Chẳng hạn, năm 2003, xác định 6 chương trình trọng tâm hướng về cơ sở, năm 2004, bổ sung chương trình: Rà soát quy hoạch sản xuất, sắp xếp ổn định dân cư. Các đề án, kế hoạch, nghị quyết chuyên đề đều được phân công cho từng uỷ viên Ban Thường vụ và Thường trực UBND tỉnh phụ trách, đồng thời giao trách nhiệm cụ thể, rõ ràng cho từng tập thể, cá nhân tổ chức triển khai thực hiện, định kỳ sơ kết, tổng kết nhằm kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh. Nhiều lĩnh vực được Đảng bộ tỉnh xác định trong 5 năm qua vừa có tính cấp bách, vừa mang tính chiến lược. Một số lĩnh vực không những có ý nghĩa trong phạm vi tỉnh mà còn có ý nghĩa đối với quốc gia, như việc tỉnh đề xuất với Đảng và Chính phủ cho phép thiết lập hành lang kinh tế: Côn Minh (Trung Quốc) - Hà Nội - Hải Phòng, xây dựng các khu công nghiệp địa phương, khu kinh tế cửa khẩu và đã được chấp nhận. Lào Cai trở thành cầu nối giữa các tỉnh trong nước với khu vực Tây Nam của Trung Quốc trong giao lưu, xuất nhập khẩu, thương mại.

Những đổi mới tích cực trong quá trình triển khai quán triệt, thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã khắc phục được những hạn chế, nhược điểm của cách triển khai một chiều, thiếu sự kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trước đây. Việc triển khai Nghị quyết luôn được tiến hành đồng thời với công tác tuyên truyền, bằng nhiều biện pháp, trên nhiều kênh thông tin và sử dụng nhiều hình thức phong phú. Bên cạnh việc cung cấp đầy đủ tài liệu phục vụ cho việc học tập Nghị quyết, các cấp uỷ xác định muốn đạt hiệu quả, vấn đề cơ bản phụ thuộc vào tinh thần, ý thức tự nghiên cứu, học tập của cán bộ, đảng viên; kết hợp với sự hướng dẫn, phân tích mở rộng của đội ngũ báo  cáo viên; tăng cường các hình thức đối thoại, thảo luận… phù hợp với trình độ nhận thức của từng nhóm đối tượng; có sự kiểm tra thường xuyên, sâu sát, toàn diện trong quá trình triển khai thực hiện.

Một bước đổi mới được đánh giá không kém phần quan trọng đó là đề ra phương thức hoạt động nắm bắt dư luận xã hội, với một đội ngũ cộng tác viên đặc biệt, hoạt động rất hiệu quả.

Nguyên tắc tập trung dân chủ luôn được các cấp uỷ Đảng tôn trọng, thực hiện nghiêm túc và đặc biệt quan tâm xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở. Đây là một trong 7 chương trình trọng tâm hướng về cơ sở. Quy chế làm việc của các cấp uỷ được xây dựng và thực hiện bảo đảm vai trò lãnh đạo, mối quan hệ công tác, chế độ làm việc giữa cấp uỷ Đảng với các tổ chức trong hệ thống chính trị, tạo sự đoàn kết, nhất trí cao.

2. Đến kết quả đạt được

Sự mạnh dạn đổi mới tư duy, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng bộ Lào Cai những năm qua đã đem lại những hiệu quả thiết thực, củng cố niềm tin của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, tạo được sự đồng thuận xã hội, là động lực quan trọng để đạt được những thành tựu to lớn, thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII (2001 - 2005) đề ra.

Kinh tế ở Lào Cai có những bước phát triển mạnh mẽ, các chương trình, đề án về nông, lâm nghiệp được tổ chức triển khai có hiệu quả, nhất là những chương trình đầu tư cho nông thôn đã tạo nền tảng cho kết cấu hạ tầng cơ sở. Đến năm 2003, 100% các xã trong tỉnh có đường ô tô đến trung tâm xã; năm 2005, 72% số thôn bản có đường giao thông liên thôn, liên bản, 72% xã có  điện lưới quốc gia, 70% số hộ dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh,… Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, từ 28,53% năm 2003 xuống còn 8% năm 2005. Những ngành: Kinh tế cửa khẩu, Thương mại, Dịch vụ - Du lịch… được xác định là mũi nhọn tiếp tục phát triển mạnh, là yếu tố cơ bản đưa tốc độ thu ngân sách trên địa bàn đạt cao, năm 2005 tăng gấp 3 lần so với năm 2000, tốc độ thu bình quân hàng năm đạt 25,5% GDP bình quân hàng năm đạt trên 12%.

Công tác chính trị tư tưởng được các cấp uỷ Đảng, chính quyền, Mặt trận tổ quốc và các tổ chức đoàn thể khác đặc biệt quan tâm. Đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ làm công tác lãnh đạo, quản lý được thường xuyên bồi dưỡng, đào tạo, không ngừng nâng cao trình độ lý luận, chính trị. Việc quán triệt, học tập các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống cách mạng… được triển khai rộng rãi trong toan Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh, tạo thành những phong trào lớn như Hội thi giảng viên lý luận chính trị giỏi toàn tỉnh, Thi tìm hiểu 70 năm lịch sử vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam (thu hút trên 8 vạn người tham gia)…. Nổi bật là các đợt học tập và tổ chức Hội thi báo cáo viên giỏi về tư tưởng Hồ Chí Minh, với kết quả 100% cán bộ chủ chốt của Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp, trên 90% cán bộ đảng viên tham gia học tập 10 chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh; có 1.112 báo cáo viên ở 475/588 chi, đảng bộ cơ sở thuộc 14 đảng bộ trực thuộc tỉnh uỷ tham gia dự thi, chiếm 80%. Những đơn vị có 100% chi, đảng bộ cơ sở tổ chức hội thi là các huyện Bắc Hà, Văn Bàn, Bảo Yên và Thành phố Lào Cai. Đây thật sự là ngày hội lớn của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là những người làm công tác báo cáo viên của các cấp uỷ đảng. Được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh quan tâm theo dõi, cổ vũ động viên và tham gia mang lại tác dụng giáo dục to lớn và hết sức sâu sắc về tư tưởng, đạo đức, lý tưởng cách mạng Hồ Chí Minh. Đó cũng chính là hiệu quả của công tác giáo dục chính trị tư tưởng, góp phần tích cực vào cuộc vận động xây dựng và chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 lần 2 (khoá VIII) trong toàn Đảng bộ. Bên cạnh đó, việc tổ chức quán triệt các Nghị quyết của Trung ương cũng được thực hiện rất tốt. Riêng trong năm 2004, 100% tổ chức đảng cơ sở, 95% cán bộ, đảng viên tham gia học tập Nghị quyết 9 và Nghị quyết 10 khoá IX  của BCH TƯ.

Từ khi tái lập tỉnh (1991) đến nay, Lào Cai đã có 12 đảng bộ trực thuộc và 7 ngành biên soạn lịch sử truyền thống của đảng bộ và của đơn vị theo tinh thần Chỉ thị 15/CT-TƯ của Ban Bí thư Trung ương Đảng. Trường Chính trị và ngành Giáo dục - Đào tạo của tỉnh phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ đã biên soạn tài liệu lịch sử địa phương và đưa vào giảng dạy trong chương trình học chính khoá của các nhà trường góp phần giáo dục lòng tự hào về lịch sử, về truyền thống anh hùng của quân và dân các dân tộc Lào Cai cho cán bộ, đảng viên, quần chúng, đặc biệt là cho thế hệ trẻ.

Công tác tự phê bình và phê bình trong Đảng và các đoàn thể chính trị được tiến hành thường xuyên, gắn với việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, nhằm đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng ở một bộ phận cán bộ, đảng viên. Công tác kiểm tra cũng được các cấp uỷ đảng làm thường xuyên, giải quyết kịp thời, đúng quy định những khiếu nại, tố cáo đối với tổ chức đảng và đảng viên của nhân dân, tạo được sự tin tưởng của quần chúng. Kết quả phân loại hằng năm cho thấy, số lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên đạt tiêu chuẩn trong sạch vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ngày càng tăng. Năm 2001, số tổ chức cơ sở đảng đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh chiếm 74,13%, năm 2003 chiếm 77,8%, tăng 3,67%; Số đảng viên đạt danh hiệu đủ tư cách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2001 chiếm 69%, năm 2003 chiếm 76%, tăng 7%.

Song song với việc tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận, cho cán bộ, đảng viên cũng được các cấp uỷ Đảng quan tâm đúng mức. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã có Nghị quyết chuyên đề và đề án đào tạo, bồi dưỡng theo yêu cầu chuẩn hoá đội ngũ cán bộ các cấp, tăng cường đội ngũ giảng viên được đào tạo cơ bản về lý luận cho Trường Chính trị tỉnh, tạo điều kiện cho cán bộ, đảng viên được đi đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ khác nhau, phù hợp với từng đối tượng và yêu cầu nhiệm vụ. Đến nay, về cơ bản đã đạt được yêu cầu chuẩn hoá trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý: 50% cán bộ chủ chốt ở cơ sở , 95% cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý từ cấp phòng, ban trở lên, đã có trình độ trung cấp lý luận chính trị. Lào Cai còn thành công trong việc xây dựng mô hình trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện. Thông qua trung tâm này, tất cả cán bộ tuyến cơ sở đều được tập huấn trướcơ khi triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch, mang lại hiệu quả rõ rệt trong nhận thức về công tác quản lý, điều hành công việc. Đây cũng là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, tạo điều kiện cho nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị hàng năm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, đoàn thể

Đề ra phương thức hoạt động nắm bắt dư luận xã hội cũng là sự đổi mới mang lại hiệu quả quan trọng. Trong năm 2004, Lào Cai đã có kế hoạch và chỉ đạo Ban Tuyên giáo từ tỉnh xuống các huyện, thị, các tổ chức đảng trực thuộc tiến hành 7 cuộc điều tra dư luận xã hội theo các vấn đề, 4 cuộc điều tra dư luận xã hội theo nội dung chỉ đạo của Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương. Tháng 7-2004, Ban Tuyên giáo tỉnh đã được tỉnh đồng ý cho thành lập Trung tâm Thông tinvà Dư luận xã hội với 700 cộng tác viên trong toàn tỉnh ( CTV ). Trong đó có 53 CTV đặc biệt, hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của lãnh đạo Tỉnh uỷ một cách rất hiệu quả: phát hiện những vấn đề nổi cộm, bức xúc từ cơ sở và thông tin, phản ánh nhanh với lãnh đạo Tỉnh uỷ, giúp lãnh đạo kịp thời nắm bắt và chỉ đạo xử lý, khắc phục những biểu hiện sai trái trong hoạt động của các ngành, các cấp, cũng như những diễn biến bất thường, lệch lạc về thái độ, tư tưởng, quan điểm trong cán bộ, đảng viên và trong quần chúng. Đồng thời thành lập Ban Tuyên giáo cấp xã, phường, thị trấn. Đến nay, 163 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh đã có Ban Tuyên giáo. Đây cũng là một sự đổi mới hình thức hoạt động của công tác tuyên giáo.

Có thể khẳng định rằng, mặc dù còn có những hạn chế, tồn tại, song công tác giáo dục chính trị tư tưởng những năm qua ở Lào Cai đã đạt nhiều kết quả rất củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng. Và, quan trọng hơn là mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cũng như các chủ trương, nghị quyết, của tỉnh đã thực sự đi vào cuộc sống của nhân dân các dân tộc Lào Cai, khẳng định ý Đảng hợp với lòng dân, nhân tố cơ bản tạo động lực cho nền  kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển mạnh mẽ, hệ thống chính trị ổn định và giữ vững.

3. Bài học kinh nghiệm

Từ thực tiễn đổi mới tư duy chính trị, đổi mới phương thức lãnh đạo đối với công tác giáo dục chính trị tư tưởng của Lào Cai, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau đây:

1. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cũng như bất kỳ công tác nào, muốn đạt kết quả tốt, phải xuất phát từ cơ sở, hướng về cơ sở, bởi cơ sở là nơi trực tiếp thực hiện chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, việc xây dựng chương trình hành động phải xuất phát từ thực tế, phải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của địa phương, phải có những bước triển khai thực hiện phù hợp với từng thời gian, thực hiện tốt phương châm nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin.

2. Để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng phải thường xuyên đổi mới phương thức hoạt động, đa dạng các hình thức tuyên truyền, khắc phục triệt để tình trạng quán triệt nghị quyết qua loa, đại khái, đầu voi, đuôi chuột, có phát động rầm rộ theo kiểu trống rong cờ mở, nhưng lại không có sự đôn đốc, kiểm tra, giám sát, không có tổng kết đánh giá, hoặc đánh giá một cách hình thức, qua loa đại khái, không đúng thực chất. Phải gắn chặt công tác giáo dục chính trị tư tưởng với công tác tổ chức và công tác kiểm tra, kịp thời nắm bắt dư luận xã hội, coi công tác này là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị tư tưởng. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, ý kiến của dân, nắm bắt kịp thời tâm lý, tư tưởng, lập trường của cán bộ, đảng viên để chủ động đề ra các kế hoạch, biện pháp thực hiện kịp thời, hiệu quả, tạo sự gắn bó, tin tưởng giữa Đảng với nhân dân.

3. Cấp uỷ Đảng phải thường xuyên quan tâm đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đến đội ngũ làm công tác tuyên giáo và báo cáo viên, không ngừng tăng cường và củng cố về lực lượng, nâng cao trình độ, năng lực cũng như kinh nghiệm công tác cho đội ngũ này. Đồng thời, phải chú ý đến việc lựa chọn, thường xuyên bổ sung cho đội ngũ này những cán bộ, đảng viên có tinh thần trách nhiệm có trình độ lý luận chính trị, và thật sự tâm huyết với nghề. Đây là những yếu tố quyết định khả năng thuyết phục quần chúng của cán bộ làm công tác tuyên truyền.

4. Trong bất cứ mọi việc, người lãnh đạo phải đi đầu, cán bộ, đảng viên phải gương mẫu thực hiện, nói phải đi đôi với làm và làm phải có hiệu quả; nếu sai, phải mạnh dạn nhìn nhận, sửa chữa, để thuyết phục được nhân dân, từ đó làm cho dân tin và thực hiện, chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước./.