Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học tại Trường Chính trị tỉnh Lào Cai trong tình hình mới

Trong hệ thống các trường chính trị tỉnh, thành phố, nghiên cứu khoa học (NCKH) luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng giảng dạy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. NCKH không chỉ góp phần bổ sung, phát triển lý luận khoa học chính trị, mà còn tạo cơ sở thực tiễn để tham mưu, đề xuất các giải pháp phù hợp cho công tác xây dựng Đảng, quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Đối với Trường Chính trị tỉnh Lào Cai, hoạt động nghiên cứu khoa học gắn chặt với đặc thù của một tỉnh miền núi biên giới, đa dân tộc, có vị trí chiến lược về kinh tế - chính trị, an ninh - quốc phòng, đang nỗ lực phấn đấu trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư, chuyển đổi số và yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, việc nâng cao chất lượng NCKH không chỉ là đòi hỏi tất yếu khách quan, mà còn là nhiệm vụ cấp thiết nhằm khẳng định uy tín, vị thế của Nhà trường. Đồng thời, đây cũng là cách để Nhà trường đóng góp thiết thực, hiệu quả vào sự nghiệp phát triển chung của tỉnh Lào Cai trong giai đoạn mới.

1. Thực trạng nghiên cứu khoa học tại Trường Chính trị tỉnh Lào Cai

Trường Chính trị tỉnh Lào Cai là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Tỉnh ủy, có chức năng “Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp cơ sở, cán bộ, công chức ở địa phương về lý luận chính trị - hành chính; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; kiến thức và chuyên môn, nghiệp vụ về công tác xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã h ội; kiến thức về một số lĩnh vực khác; tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương”⁽¹⁾.

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Tỉnh ủy, Trường Chính trị tỉnh đã thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao. Tổ chức bộ máy từng bước được sắp xếp tinh gọn, hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ, giảng viên bảo đảm cả về số lượng và chất lượng; công tác đào tạo, bồi dưỡng có nhiều đổi mới, từng bước nâng cao chất lượng; công tác nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn đạt được những kết quả quan trọng. Đặc biệt, hoạt động NCKH của Trường Chính trị tỉnh Lào Cai đã có nhiều chuyển biến tích cực, ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của tỉnh.

Từ năm 2022 - 2025, công tác NCKH có bước phát triển rõ nét cả về số lượng đề tài, chất lượng nội dung và tính ứng dụng. Trường đã triển khai 63 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp và báo cáo tổng kết thực tiễn cấp tỉnh trong đó: đã nghiệm thu 05 đề tài khoa học cấp tỉnh, 02 báo cáo tổng kết thực tiễn, 54 đề tài cấp trường, cấp khoa và đang thực hiện 02 đề tài khoa học cấp tỉnh; đồng thời, Trường Chính trị chú trọng biên soạn tài liệu giảng dạy gắn với đặc thù của tỉnh. Đến nay, Trường đã xuất bản và đưa vào sử dụng 06 đầu sách tham khảo, chuyên khảo, tài liệu phục vụ đào tạo, bồi dưỡng”⁽²⁾. Các đề tài tập trung vào những vấn đề thiết thực như: nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở; xây dựng Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; cải cách hành chính; phát triển nguồn nhân lực địa phương; chuyển đổi số trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ... Các nghiên cứu đã kịp thời cập nhật, vận dụng quan điểm, chủ trương mới trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào giảng dạy; đồng thời, tham mưu Tỉnh ủy nghiên cứu, bổ sung các chuyên đề về lịch sử Đảng bộ địa phương; học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng nông thôn mới; phát triển doanh nghiệp, kinh tế tập thể ở Lào Cai vào các khóa đào tạo, bồi dưỡng.

Song song với đó, trong thời gian từ năm 2022 - 2025 Trường đã tổ chức và phối hợp tổ chức “18 hội thảo khoa học cấp tỉnh, cấp bộ và khu vực, với sự tham gia của các nhà khoa học, chuyên gia lý luận, cán bộ thực tiễn; đồng thời tổ chức 38 hội thảo, tọa đàm khoa học cấp trường”⁽³⁾. Các hội thảo, tọa đàm khoa học có ý nghĩa thiết thực. Tiêu biểu là hội thảo vận dụng bài viết quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào công tác nghiên cứu, giảng dạy tại các cơ sở đào tạo chính trị trong tỉnh; về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; tăng cường công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; phát huy truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc… Đồng thời, nội dung các hội thảo đã góp phần khẳng định vai trò, vị trí của Lào Cai trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc; đồng thời làm rõ những kết quả, kinh nghiệm của tỉnh trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Các hội thảo được đánh giá cao về chất lượng chuyên môn, gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, kết quả nghiên cứu được vận dụng thiết thực, hiệu quả trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Các hội thảo, tọa đàm đã góp phần cung cấp luận cứ khoa học, gắn lý luận với thực tiễn, phục vụ hiệu quả công tác xây dựng Đảng, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lào Cai.

Cùng với đó, Trường đã thực hiện xuất bản Bản tin “Thông tin Lý luận và Thực tiễn” (mỗi năm 4 số, mỗi số 200 cuốn)⁽⁴⁾, đồng thời nâng cấp Trang thông tin điện tử thành Cổng thông tin điện tử, thu hút sự quan tâm, theo dõi của cán bộ, giảng viên, học viên. Các ấn phẩm và kênh thông tin này đã góp phần cập nhật kịp thời các quan điểm, chủ trương, chính sách mới; phổ biến tư tưởng chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh; bổ sung kiến thức về lãnh đạo, quản lý; chia sẻ kinh nghiệm, mô hình hay, cách làm hiệu quả trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và đội ngũ cán bộ cơ sở. Đồng thời, đây là diễn đàn học thuật khuyến khích giảng viên, cán bộ, học viên tham gia nghiên cứu, trao đổi, chia sẻ mô hình, kinh nghiệm hay, qua đó nâng cao chất lượng giảng dạy, nghiên cứu và hiện đại hóa công tác thông tin lý luận chính trị trong kỷ nguyên số.

Có thể khẳng định, giai đoạn 2022 - 2025, công tác NCKH của Trường Chính trị tỉnh đã đi vào nền nếp, phát triển toàn diện, trở thành cơ sở khoa học quan trọng để đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; đồng thời khẳng định vai trò của Trường là trung tâm đào tạo lý luận chính trị, nghiên cứu và tư vấn chính sách của tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác nghiên cứu khoa học của Trường Chính trị tỉnh Lào Cai vẫn còn những hạn chế: Chất lượng một số bài viết, sản phẩm nghiên cứu chưa đồng đều, còn phụ thuộc nhiều vào năng lực cá nhân của giảng viên; việc huy động, phát huy vai trò và nguồn lực của học viên trong nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn chưa thường xuyên, hiệu quả. Chưa có nhiều công trình công bố quốc tế và đạt chuẩn quốc tế.

Nguyên nhân của những hạn chế trên có thể chỉ ra như sau: Một số giảng viên còn hạn chế về năng lực nghiên cứu, kỹ năng công bố quốc tế; Cơ chế, chính sách khuyến khích nghiên cứu, đặc biệt là công bố quốc tế, chưa thật sự mạnh mẽ; điều kiện hỗ trợ về tài chính còn hạn chế; công tác phối hợp, huy động nguồn lực từ học viên, các sở, ngành, địa phương trong nghiên cứu và tổng kết thực tiễn chưa thường xuyên; Hoạt động trao đổi học thuật, hợp tác nghiên cứu với các trường đại học, viện nghiên cứu, trường chính trị khác chưa được đẩy mạnh, dẫn đến thiếu môi trường học thuật chuẩn quốc tế để nâng cao chất lượng sản phẩm khoa học.

2. Giải pháp nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học tại Trường Chính trị tỉnh Lào Cai

Với mục tiêu xây dựng và phát triển Trường Chính trị Lào Cai đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thời kỳ đổi mới. Trường Chính trị tỉnh Lào Cai đã tham mưu với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào cai Xây dựng đề án phát triển trường Chính trị tỉnh Lào Cai đạt chuẩn mức 2, nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn 2026 - 2030 với mục tiêu: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả trong công tác đào tạo, bồi dưỡng; chú trọng phát triển toàn diện hoạt động nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, đóng góp tích cực trong hoạch định các chủ trương, chính sách cho địa phương”⁽⁵⁾. Từ đó, xây dựng Nhà trường phát triển toàn diện theo hướng chuẩn vượt trội về chất lượng đội ngũ giảng viên; tạo động lực đổi mới sáng tạo, thi đua nghiên cứu tốt, tham mưu tốt, quản trị tốt, dạy - học tốt, tư vấn tốt, xây dựng Trường Chính trị tỉnh Lào Cai đạt chuẩn mức 2 vào năm 2026.

Để công tác nghiên cứu khoa học đạt hiệu quả cao, đáp ứng tốt những yêu cầu đặt ra, Nhà trường tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Thư nhất, nâng cao nhận thức, đổi mới tư duy về nghiên cứu khoa học. Cần tạo sự thống nhất trong toàn Trường rằng nghiên cứu khoa học không phải là nhiệm vụ phụ, mà là một trong hai trụ cột cơ bản, song hành cùng công tác giảng dạy. Ban Giám hiệu, lãnh đạo các khoa, phòng phải quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về phát triển khoa học - công nghệ, coi NCKH là nhiệm vụ trọng tâm gắn liền với mục tiêu xây dựng Trường Chính trị đạt chuẩn. Hằng năm, Nhà trường cần xây dựng kế hoạch NCKH cụ thể, sát thực với yêu cầu thực tiễn, phân công rõ trách nhiệm đến từng khoa, phòng, gắn tiến độ và chất lượng sản phẩm với từng giảng viên. Việc tham gia nghiên cứu phải được xem là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá, xếp loại, thi đua, bổ nhiệm, nhằm khuyến khích giảng viên nâng cao năng lực học thuật, đồng thời khẳng định uy tín và vị thế của đội ngũ cán bộ, giảng viên trong hệ thống trường chính trị.

Thứ hai, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích nghiên cứu khoa học là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động khoa học của Nhà trường. Cần xây dựng cơ chế khen thưởng, đãi ngộ phù hợp, kịp thời động viên, khích lệ giảng viên tích cực tham gia nghiên cứu. Có chính sách hỗ trợ tài chính thỏa đáng đối với các công trình có giá trị khoa học, nhất là các đề tài gắn với thực tiễn địa phương. Khuyến khích, ưu tiên các công trình được công bố trên tạp chí khoa học uy tín trong nước và quốc tế. Đồng thời, cần tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, tài liệu để giảng viên yên tâm nghiên cứu. Thực hiện minh bạch, công khai các tiêu chí đánh giá, xét thưởng. Qua đó, thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học trở thành động lực quan trọng nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín học thuật của Trường Chính trị tỉnh Lào Cai.

Thứ ba, gắn nghiên cứu khoa học với yêu cầu thực tiễn phát triển của tỉnh. Nhà trường cần định hướng nghiên cứu tập trung vào những vấn đề chiến lược, cấp thiết như phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, phát triển du lịch mũi nhọn, gắn liền với mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của tỉnh Lào Cai trong giai đoạn mới; chủ động nghiên cứu bám sát các chương trình trọng tâm, các khâu đột phá về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của tỉnh để đăng ký các nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh hằng năm; Cùng với đó, cần tập trung nghiên cứu về xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh; phát triển kinh tế cửa khẩu gắn với giữ vững quốc phòng - an ninh vùng biên giới; phát triển du lịch xanh, bền vững đi đôi với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nhà nước, giáo dục - đào tạo và phát triển kinh tế - xã hội; nghiên cứu giải pháp thực hiện giảm nghèo bền vững và phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc định hướng rõ ràng, gắn với thực tiễn như vậy sẽ giúp hoạt động NCKH của Trường không chỉ có giá trị lý luận mà còn mang tính ứng dụng cao, đóng góp thiết thực cho sự nghiệp phát triển toàn diện của địa phương.

Thứ tư, phát triển đội ngũ giảng viên - nhà khoa học. Đội ngũ giảng viên là lực lượng nòng cốt trong hoạt động nghiên cứu khoa học, do đó cần được quan tâm phát triển đồng bộ cả về số lượng và chất lượng. Trường cần thường xuyên tổ chức các khóa bồi dưỡng, tập huấn về phương pháp luận nghiên cứu, kỹ năng xử lý và phân tích dữ liệu, cũng như kỹ năng viết và công bố các bài báo khoa học theo chuẩn mực học thuật. Đặc biệt, cần khuyến khích giảng viên trẻ mạnh dạn đăng ký đề tài nghiên cứu cấp cơ sở, tham gia hội thảo khoa học trong và ngoài tỉnh, cũng như tích cực công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí khoa học có uy tín. Song song với đó, Nhà trường phải gắn kết quả NCKH với công tác đánh giá, thi đua - khen thưởng, bổ nhiệm chức danh, xét nâng ngạch giảng viên chính. Đây là giải pháp có ý nghĩa quan trọng nhằm tạo động lực, khuyến khích tinh thần nghiên cứu, hình thành đội ngũ giảng viên - nhà khoa học vừa có năng lực lý luận, vừa am hiểu thực tiễn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong tình hình mới.

Thứ năm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và hợp tác khoa học. Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào nghiên cứu khoa học là xu thế tất yếu, giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng nghiên cứu. Trường Chính trị tỉnh Lào Cai cần chú trọng xây dựng thư viện điện tử, cơ sở dữ liệu khoa học mở, bảo đảm cho giảng viên và học viên có thể tra cứu, khai thác thông tin nhanh chóng, chính xác và thuận tiện. Đồng thời, cần khuyến khích giảng viên tích cực sử dụng các phần mềm thống kê, công cụ phân tích dữ liệu và đặc biệt là các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ quá trình nghiên cứu, xử lý thông tin và viết báo cáo khoa học. Cùng với đó, Nhà trường phải tăng cường hợp tác khoa học với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, các viện nghiên cứu, các trường đại học. Việc hợp tác nghiên cứu khoa học với các cơ sở đào tạo này, giúp Trường Chính trị tỉnh Lào Cai tiếp cận nguồn tri thức lý luận, thực tiễn phong phú và phương pháp nghiên cứu hiện đại. Qua đó, nâng cao chất lượng đề tài, sản phẩm khoa học, đồng thời mở rộng môi trường học thuật và tăng cường uy tín của Nhà trường.Thông qua đó, đội ngũ giảng viên có điều kiện học hỏi kinh nghiệm, tiếp cận tri thức mới, mở rộng không gian nghiên cứu và từng bước nâng tầm chất lượng, giá trị ứng dụng của các công trình khoa học.

Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học tại Trường Chính trị tỉnh Lào Cai là yêu cầu cấp thiết, góp phần trực tiếp vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. NCKH không chỉ làm phong phú tri thức, phát triển lý luận mà còn tạo cơ sở khoa học cho việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng cán bộ. Đồng thời, đây là kênh cung cấp luận cứ thực tiễn phục vụ hoạch định chủ trương, chính sách, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của tỉnh. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng bộ giải pháp và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ giảng viên, công tác NCKH chắc chắn sẽ ngày càng phát huy hiệu quả, khẳng định vai trò, vị thế của Trường trong hệ thống các trường chính trị và trong sự phát triển của tỉnh./.

__________________________________________________

(1) Tỉnh ủy Lào Cai (2025), Quyết định số 08-QĐ/TU ngày 01/7/2025 của Tỉnh ủy Lào Cai về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Trường Chính trị tỉnh Lào Cai, Lào Cai, tr.3.

(2), (3), (4), (5) Tỉnh ủy Lào Cai (2025), Đề án số 06-ĐA/TU ngày 30/8/2025 của Tỉnh ủy Lào Cai xây dựng, phát triển trường Chính trị tỉnh Lào Cai đạt chuẩn mức 2, nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn 2026 - 2030, Lào Cai, tr.7, 7, 8, 13.