Một số vấn đề lý luận về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

1. Khái niệm học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Theo Đại từ điển Tiếng Việt: “Học là thu nhận kiến thức, luyện tập kĩ năng được truyền giảng hoặc từ sách vở”⁽¹⁾; “Học tập là học và rèn luyện cho có tri thức, cho giỏi tay nghề”⁽²⁾. Như vậy, “học” và “học tập” là hai khái niệm gần tương đồng, có thể dùng thay thế cho nhau trong từng trường hợp cụ thể, song dùng khái niệm “học tập” để nhấn mạnh không chỉ thu nhận kiến thức, nâng cao nhận thức mà quan trọng hơn là rèn luyện để tri thức đã thu nhận được thấm sâu và trở thành tri thức của người học, chỉ đạo hoạt động của họ đạt hiệu quả. Theo Đại từ điển tiếng Việt, “làm theo” được hiểu là tiến hành công việc theo tiêu chí, chuẩn mực đã được xác định cụ thể, được người học nhận thức; hoặc theo sự chỉ dẫn của một người nào đó được mọi người thừa nhận tin theo và suy tôn trong công việc và trong cuộc sống.

Từ luận giải trên có thể đưa ra khái niệm: Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là toàn bộ hoạt động của các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên của đảng bộ tỉnh về nghiên cứu, tiếp thu, rèn luyện, nâng cao nhận thức về những nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thực hiện những nội dung đó trong thực hiện nhiệm vụ của mình, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của tổ chức đảng, nơi cán bộ, đảng viên sinh hoạt và hoạt động.

Chủ thể lãnh đạo, tổ chức việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là tất cả các tổ chức đảng trong đảng bộ, mà trực tiếp, thường xuyên là cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy các cấp, từ tỉnh ủy đến các chi bộ, đảng bộ cơ sở. Trong đó, vai trò, trách nhiệm cao nhất là tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ và Bí thư Tỉnh ủy.

Đối tượng học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là tất cả các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong đảng bộ.

Lực lượng tham gia cùng học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gồm có chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân trong hệ thống chính trị các cấp, các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp và toàn thể nhân dân trong tỉnh.

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là chủ trương lớn của Đảng đã và đang được các cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị và nhân dân triển khai thực hiện mạnh mẽ. Tại Đại hội XII, Đảng tiếp tục khẳng định: “đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”⁽³⁾.

 Bộ Chính trị đã ban hành và lãnh đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong đó, nhấn mạnh: “Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh do cấp ủy các cấp, trực tiếp là ban Thường vụ cấp ủy, đồng chí bí thư cấp ủy chỉ đạo”⁽⁴⁾. Qua hơn 9 năm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Đảng đã tiến hành sơ kết, tổng kết và đánh giá đạt được kết quả rất quan trọng, khá toàn diện, từ đó Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, trong đó nhấn mạnh: “Cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức chính trị - xã hội các cấp tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả Chỉ thị 05 và Kết luận này”⁽⁵⁾.

2. Vai trò của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Cơ sở để xác định vai trò của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và lý luận của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Thực tế đã chứng minh, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và nhân dân ta. Trong bối cảnh hội nhập, việc rèn luyện đạo đức, phong cách sống theo gương Bác góp phần chống suy thoái tư tưởng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Mặt khác, yêu cầu đặt ra về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng ngày càng cấp thiết. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là động lực để mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân không ngừng tu dưỡng, phấn đấu, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội bền vững.

Một là, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần củng cố, nâng cao ý chí quyết tâm, tính sáng tạo của các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh, đảng bộ cấp xã, chi bộ, đảng bộ cơ sở và nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt chất lượng, hiệu quả góp phần quan trọng củng cố, nâng cao ý chí quyết tâm, khơi dậy tính sáng tạo của các cấp ủy trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của tổ chức đảng; chức trách, nhiệm vụ được giao. Thực hiện tốt công việc này là động lực to lớn cổ vũ, thúc đẩy các cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên vươn lên thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh, cấp xã, cơ sở nhiệm kỳ hiện tại và nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; tạo cơ sở để thực hiện thắng lợi Nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp và nghị quyết Đại hội Đảng các nhiệm kỳ tiếp theo.

Hai là, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần quan trọng vào công tác bảo vệ, củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng vững chắc, góp phần đắc lực trong công tác xây dựng Đảng để Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ công cuộc đổi mới.

Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt hiệu quả góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về giá trị to lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam, góp phần củng cố lòng tin vào Đảng, tình cảm đối với Bác Hồ, góp phần nâng cao quyết tâm, ý chí trong cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên; xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành đủ phẩm chất, năng lực và uy tín ngang tầm nhiệm vụ. Đồng thời, góp phần “xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức”⁽⁶⁾ có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, lãnh đạo thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ công cuộc đổi mới trong những năm tới; xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Ba là, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần làm cho hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh, góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức.

Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là cơ sở, động lực của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các cơ quan trong hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở và trong nhân dân địa phương. Đồng thời, định hướng và bảo đảm cho các tổ chức này học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt kết quả. Qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi chức năng, nhiệm vụ của chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ địa phương.

Bốn là, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội; làm cho đời sống tinh thần xã hội ngày càng lành mạnh, góp phần thúc đẩy nhân dân tích cực thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt kết quả, góp phần nâng cao nhận thức đầy đủ và sâu sắc của đội ngũ cán bộ, đảng viên về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tạo cơ sở lan tỏa những giá trị tốt đẹp của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các tầng lớp nhân dân và toàn xã hội. Nhân dân càng kính trọng và biết ơn Người, từ đó ra sức củng cố, phát triển sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân trong thực hiện thắng lợi, ước mơ, nguyện vọng cao cả của Người là đất nước độc lập, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta và tiến đến chủ nghĩa cộng sản, thể hiện ở việc thực hiện nghiêm, đạt kết quả đường lối, chính sách, của Đảng, Nhà nước.

Năm là, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một trong những nhân tố chủ yếu khẳng định trên thực tế tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội ta, nhất là trong xây dựng văn hóa, con người Việt Nam hiện nay.

Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt kết quả là một nhân tố chủ yếu, rất quan trọng khẳng định trên thực tế tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội ta. Đồng thời, là cơ sở, định hướng xây dựng văn hóa, con người Việt Nam trong điều kiện thực hiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mở cửa, hội nhập quốc tế hiện nay. Điều này bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng tại Đại hội XIII, đó là: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”⁽⁷⁾.

3. Nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

3.1. Nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của chi bộ, đảng bộ

Cơ sở để xác định nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của chi bộ, đảng bộ trước hết dựa vào yêu cầu nhiệm vụ chính trị, chức năng, vai trò của tổ chức đảng ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Đồng thời, căn cứ vào tình hình thực tiễn, những hạn chế, yếu kém trong công tác lãnh đạo, quản lý, phẩm chất, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên để có sự điều chỉnh, lựa chọn nội dung phù hợp. Ngoài ra, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và hướng dẫn của cấp ủy cấp trên là cơ sở quan trọng để xác định nội dung học tập và làm theo Bác một cách cụ thể, thiết thực, hiệu quả đối với từng chi bộ, đảng bộ.

Một là, các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh, làm theo định hướng của Người trong xác định nhiệm vụ, giải pháp thực hiện gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và giải quyết các vấn đề bức xúc, nổi cộm ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Ngoài lợi ích của nhân dân, Đảng không có lợi ích nào khác”⁽⁸⁾. Các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh, làm theo định hướng của Người. Trên cơ sở đó, xác định nhiệm vụ, giải pháp thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng chi bộ, đảng bộ, hệ thống chính trị vững mạnh ở địa phương, cơ quan đơn vị và lãnh đạo thực hiện thắng lợi, gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và giải quyết các vấn đề bức xúc, nổi cộm ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị.

Các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về: giải phóng dân tộc, giai cấp, con người; độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; phát triển kinh tế và văn hoá, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân…

Hai là, các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung đạo đức Hồ Chí Minh, làm theo những nội dung đó trong xác định nhiệm vụ, giải pháp xây dựng chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ về đạo đức góp phần xây dựng chi bộ, đảng bộ, cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ vững mạnh.

Các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung đạo đức Hồ Chí Minh, gồm: Tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin với Đảng, với nhân dân, suốt đời vì Đảng, vì dân; thống nhất giữa nói và làm, nói ít làm nhiều; luôn đặt lợi ích của Đảng lên trên hết, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; suốt đời đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, hòa mình với quần chúng nhân dân thành một khối, tin tưởng, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của quần chúng nhân dân; tinh thần quốc tế trong sáng. Theo Hồ Chí Minh: “Đảng mạnh là do các chi bộ mạnh. Chi bộ mạnh là do các đảng viên hăng hái và gương mẫu”⁽⁹⁾.

Ba là, các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung phong cách Hồ Chí Minh, làm theo những nội dung đó trong xác định nhiệm vụ, giải pháp xây dựng chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ có phong cách, lề lối làm việc khoa học.

Các chi bộ, đảng bộ, nhất là cấp ủy, Ban Thường vụ cấp uỷ nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung phong cách Hồ Chí Minh, gồm: tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo; diễn đạt đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ; làm việc khoa học; quần chúng; tập thể, dân chủ; ứng xử khiêm tốn, nhã nhặn, lịch thiệp, chân tình, nồng hậu, tự nhiên, linh hoạt, chủ động; sống giản dị, thanh cao, trong sạch, sống ngăn nắp, quý trọng thời gian, yêu lao động, yêu thương con người, yêu thiên nhiên, lạc quan...

3.2. Nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên

Cơ sở để xác định nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên dựa trên chức trách, nhiệm vụ được giao và vị trí công tác cụ thể của mỗi người. Đồng thời, cần căn cứ vào yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao đạo đức cách mạng, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Việc xác định nội dung còn dựa trên các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, nhất là Chỉ thị 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cũng như tình hình thực tiễn, những hạn chế, khuyết điểm cá nhân cần khắc phục. Trên cơ sở đó, mỗi cán bộ, đảng viên sẽ lựa chọn nội dung phù hợp, thiết thực, góp phần nâng cao phẩm chất, năng lực, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Một là, cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh, làm theo định hướng của Người trong tham gia xây dựng chủ trương, nghị quyết của chi bộ, đảng bộ và tích cực thực hiện thắng lợi chủ trương nghị quyết ấy, chức trách, nhiệm vụ được giao và nhiệm vụ của đảng viên.

Cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về: giải phóng dân tộc, giai cấp, con người; độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; quyền làm chủ của nhân dân, “xây dựng Nhà nước thật xứng đáng là Nhà nước của dân, do dân và vì dân”⁽¹⁰⁾... Trên cơ sở định hướng chính trị trong những nội dung tư tưởng đó, từng cán bộ, đảng viên trong tham gia xây dựng chủ trương, nghị quyết của chi bộ, đảng bộ và tích cực thực hiện thắng lợi chủ trương, nghị quyết ấy và chức trách, nhiệm vụ được giao và nhiệm vụ của đảng viên.

Hai là, cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung, đặc trưng đạo đức Hồ Chí Minh, làm theo nội dung, đặc trưng ấy trong rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh của mình thể hiện trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và trong sinh hoạt, đời sống.

Cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung, đặc trưng phong cách Hồ Chí Minh, gồm: tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin với Đảng, với nhân dân, suốt đời vì Đảng, vì dân; thống nhất giữa nói và làm, nói ít làm nhiều; luôn đặt lợi ích của Đảng lên trên hết, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; suốt đời đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, hòa mình với quần chúng nhân dân thành một khối, tin tưởng, tôn trọng và lắng nghe ý kiến của quần chúng nhân dân; tinh thần quốc tế trong sáng. Trên cơ sở định hướng trong những nội dung, đặc trưng ấy, từng cán bộ, đảng viên rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành mạnh của mình, thể hiện trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và trong sinh hoạt, đời sống; mẫu mực về đạo đức, lối sống; là tấm gương cho nhân dân địa phương, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị noi theo; coi trọng tự rèn luyện. Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, đảng viên: “Phải khiêm tốn, gần gũi quần chúng, không được kiêu ngạo; phải thực sự cầu thị, không được chủ quan. Phải luôn luôn chăm lo đến đời sống của quần chúng. Phải “chí công vô tư”, và có tinh thần “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ””⁽¹¹⁾.

Ba là, cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung phong cách Hồ Chí Minh, làm theo những nội dung đó trong rèn luyện phong cách tư duy; diễn đạt; làm việc khoa học và trong đời sống.

Cán bộ, đảng viên nghiên cứu, học tập, nắm vững nội dung, đặc trưng phong cách Hồ Chí Minh, gồm: tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo; diễn đạt đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ; làm việc khoa học; quần chúng; tập thể, dân chủ; ứng xử khiêm tốn, nhã nhặn, lịch thiệp, chân tình, nồng hậu, tự nhiên, linh hoạt, chủ động; sống giản dị, thanh cao, trong sạch, sống ngăn nắp, quý trọng thời gian, yêu lao động, yêu thương con người, yêu thiên nhiên, lạc quan,...

Trên cơ sở định hướng trong những nội dung phong cách Hồ Chí Minh, từng cán bộ, đảng viên rèn luyện phong cách tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo của mình; diễn đạt đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ; làm việc khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, khiêm tốn, giản dị, thương yêu, gắn bó với nhân dân địa phương, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị...

4. Phương thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Cơ sở để xác định phương thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh dựa trên yêu cầu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng. Đồng thời, căn cứ vào đặc điểm, điều kiện thực tiễn của từng địa phương, cơ quan, đơn vị và đối tượng cán bộ, đảng viên. Ngoài ra, các chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, cấp ủy các cấp là căn cứ quan trọng để lựa chọn phương thức phù hợp, bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả, dễ thực hiện và tạo sức lan tỏa trong toàn xã hội.

Một là, thông qua việc tổ chức các lớp học, hội nghị quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, của cấp ủy, Ban Thường vụ cấp ủy về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; các cuộc hội thảo, tọa đàm, trao đổi, đề tài khoa học, các buổi nói chuyên đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách và học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người.

Trước hết, tổ chức các lớp học tập trung trong thời gian phù hợp với công việc của từng loại đảng viên của các tổ chức đảng trong đảng bộ về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để họ nắm được những nội dung cơ bản để triển khai việc làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người đạt kết quả. Đây là hình thức tốt đem lại hiệu quả cao về học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Song, điều kiện công việc và hoạt động của nhiều đảng viên không thuận tiện để tham gia các lớp học này.

Đối với đảng viên là cán bộ, đảng viên trong các cơ quan đảng, hệ thống chính trị cần chú ý tổ chức các lớp học này; có thể tổ chức các lớp học cho cán bộ ở từng cấp, như cấp tỉnh, cấp ủy, cán bộ chủ chốt cấp xã... Đối với đảng viên nông thôn và đảng viên ở các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài nhà nước, tổ chức các đợt học tập, lớp học trong thời gian ngắn ngay tại địa phương, doanh nghiệp vào thời điểm thích hợp. Ngay sau khi Đảng ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kết luận về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, theo hướng dẫn của Ban Tổ chức, Ban Tuyên giáo và Dân vận và Văn phòng Trung ương Đảng, các tỉnh ủy, trực tiếp là Ban Thường vụ tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức các hội nghị quán triệt nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Hai là, thông qua các cơ quan truyền thông đại chúng, bản tin nội bộ, trang Web của đảng bộ tỉnh, cấp xã.

Tỉnh ủy, Ban Thường vụ tỉnh ủy lãnh đạo, cấp ủy, Ban Thường vụ cấp ủy cấp xã chỉ đạo các cơ quan truyền thông đại chúng tiến hành tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách, tạo nhận thức đúng đắn trong cán bộ, đảng viên. Tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người; lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động và nâng cao chất lượng bản tin nội bộ và trang Web của đảng bộ tỉnh, cấp xã, trong đó có việc tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tuyên truyền, hướng dẫn học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Tỉnh ủy, Ban Thường vụ tỉnh ủy, cấp ủy, Ban Thường vụ cấp ủy cấp xã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đảng bộ tỉnh, cấp xã. Bên cạnh đó, các hình thức như các hoạt động văn nghệ; kể chuyện, sáng tác tranh ảnh, bài hát về Chủ tịch Hồ Chí Minh, tấm gương đạo đức và phong cách của Người cần được coi trọng tránh để xảy ra sai sót.

Ba là, thông qua các cuộc sinh hoạt chi bộ, nhất là sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề; các hội nghị cấp ủy, tổ chức đảng về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thông qua kế hoạch học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là kế hoạch làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người.

Các hình thức nêu trên được tiến hành có chất lượng sẽ đem lại hiệu quả cao về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên. Sinh hoạt chi bộ có vai trò rất quan trọng và tác dụng đối với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đối với đảng viên. Duy trì thành nền nếp, coi trọng nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thường lệ theo quy định của Điều lệ Đảng, phát huy tính giáo dục và tính chiến đấu của sinh hoạt chi bộ. Tổ chức đều đặn các cuộc sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề theo quy định của Đảng, nhất là sinh hoạt chi bộ theo chuyên đề về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh sẽ có tác dụng tốt để công việc này của chi bộ, cán bộ, đảng viên đạt hiệu quả.

Bốn là, thông qua các cuộc nghiên cứu, tổng kết thực tiễn; các cuộc tham quan trao đổi, học tập kinh nghiệm giữa các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên trong đảng bộ tỉnh về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Các hình thức nêu trên có tác dụng to lớn, tạo sự phấn khởi, cổ vũ động viên cán bộ, đảng viên tích cực, chủ động trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đem lại hiệu quả. Các cuộc nghiên cứu, tổng kết thực tiễn về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh rất thiết thực trong nâng cao chất lượng hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Qua nghiên cứu, tổng kết thực tiễn về vấn đề này, cấp ủy, cán bộ, đảng viên thu được những kinh nghiệm có giá trị; phát hiện những vấn đề nảy sinh, vướng mắc, có giải pháp giải quyết để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đạt kết quả hơn. Các cuộc trao đổi học tập kinh nghiệm về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Hồ Chí Minh có vai trò, tác dụng không nhỏ đối với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của cấp ủy, cán bộ, đảng viên.

Năm là, bằng việc chỉ đạo “điểm”, chọn, xây dựng điển hình tiên tiến về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đặc biệt là làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, sơ kết, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm nhân ra diện rộng; nêu gương những tấm gương điển hình, phong trào thi đua học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người.

Chỉ đạo “điểm”, chọn, xây dựng điển hình tiên tiến, sơ kết, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, nhân ra diện rộng là phương thức đạt hiệu quả cao trong tổ chức các hoạt động của các tổ chức đảng. Cấp ủy các cấp, nhất là cấp ủy cơ sở tổ chức các phong trào thi đua học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở các tổ chức đảng: xuất phát từ tình hình cụ thể của tổ chức đảng, yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của chi bộ, đảng bộ để chọn nội dung các cuộc thi đua. Triển khai việc phát động thi đua, coi trọng việc duy trì các phong trào thi đua, tránh tình trạng “phát” nhưng không hoặc ít “động”, không duy trì được phong trào thi đua khi đã phát động; quan tâm đến việc sơ kết, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm các phong trào thi đua. Biểu dương kịp thời những tổ chức và cán bộ, đảng viên này sẽ có tác dụng to lớn cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; nhất là những cách làm đem lại hiệu quả sẽ có tác dụng lớn, thiết thực để cán bộ, đảng viên noi theo.

Sáu là, lấy kết quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là việc làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người là một trong những tiêu chí đánh giá, bình xét, phân loại đảng viên, tổ chức đảng hàng năm.

Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, chỉ rõ “Lấy kết quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một trong những tiêu chuẩn đánh giá, bình xét, phân loại đảng viên, tổ chức đảng hàng năm”⁽¹²⁾. Các cấp ủy cần thực thực hiện tốt chỉ dẫn này của Đảng, bảo đảm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên đạt hiệu quả.

Bảy là, bằng công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy cấp trên đối với cấp ủy cấp dưới, cán bộ, đảng viên về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong tỉnh đối với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Đây là phương thức bảo đảm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên đạt chất lượng, hiệu quả cần được các cấp ủy quan tâm thực hiện tốt. Cấp ủy cấp trên kiểm tra, giám sát cấp ủy cấp dưới, cán bộ, đảng viên về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tập trung kiểm tra, giám sát cấp ủy trực thuộc và đảng viên là cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ cấp ủy cấp trên quản lý. Cấp ủy kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên của mình về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người.

Đồng thời, coi trọng phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong tỉnh đối với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Quy định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; Quyết định số 124-QĐ/TW ngày 02/02/2018 của Bộ Chính trị về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ, chủ chốt và cán bộ, đảng viên trong giám sát cán bộ, đảng viên về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là việc làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người. Trong đó, chú trọng mục tiêu: “xây dựng và thực hiện đúng các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước… phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh”⁽¹³⁾. /.

____________________________________________

(1), (2) Nguyễn Như Ý (Chủ biên) (1998), Từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hóa - Thông tin, Hà Nội, tr.828, 829.

(3) Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.202.

(4), (12) Bộ Chính trị (2016), Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

(5) Bộ Chính trị (2021), Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

(6), (10)  Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, t.10, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.IX, X.

(7) Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.1, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.109.

(8), (9), (11) Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, t.13, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.210, 29, 67.

(13) Bộ Chính trị (2013), Quy định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.