Cuộc chiến trên mặt trận báo chí và nhiệm vụ bảo vệ “vũ khí tư tưởng” của Đảng - Bài 1: Âm mưu, hành động thao túng, bẻ lái báo chí

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và truyền thông số phát triển mạnh mẽ, báo chí cách mạng đang đối mặt với làn sóng tấn công mang tính hệ thống từ các thế lực thù địch. Với mục tiêu xuyên suốt là phá vỡ trận địa tư tưởng của Đảng, chúng tiến hành “vũ khí hóa công nghệ”, dựng truyền thông phản động... hòng bẻ lái, thao túng báo chí cách mạng.

Lấy truyền thông phản động làm phương tiện chống phá

Các thế lực thù địch, phản động luôn xác định báo chí cách mạng là mục tiêu quan trọng để chống phá, bởi chúng hiểu rằng đây là “vũ khí sắc bén” trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Báo cáo của Bộ tư lệnh 86 cho thấy, những năm qua, lực lượng phản động ở nước ngoài cấu kết với những kẻ cơ hội chính trị trong nước tăng cường tần suất, dung lượng các bài viết chống phá báo chí cách mạng bằng việc lập “hệ sinh thái báo chí, truyền thông” phản động, đăng tải nội dung xuyên tạc báo chí cách mạng, xâm nhập, phá hoại trận địa tư tưởng của Đảng.

Hệ sinh thái của chúng hằng ngày, hằng giờ sản sinh ra thứ virus nguy hiểm có khả năng lây nhiễm, xâm nhập vào tư tưởng, tình cảm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân-công chúng của báo chí cách mạng. Sau khi sản xuất, chúng triệt để tranh thủ tâm lý đám đông, sự hiếu kỳ để lan truyền tới bạn đọc, nhất là giới trẻ với mưu đồ thâm hiểm là tạo ra đối ứng, lèo lái thông tin, tiến tới thao túng, bẻ lái báo chí cách mạng.

Có thể thấy rõ, hình thức phổ biến của các tờ báo, trang tin điện tử và trên các nền tảng mạng xã hội (MXH), như: BBC tiếng Việt, Việt Tân, Nhật ký yêu nước, Dân làm báo... cùng những thành phần bất hảo như Lê Trung Khoa, Nguyễn Văn Đài... thường tạo vỏ bọc “báo chí trung lập”, dùng từ ngữ mập mờ, phỏng vấn nhân vật phản động để hợp thức hóa thông tin chống phá; lợi dụng các nền tảng MXH đăng tải video, bài viết xuyên tạc, chỉ trích một chiều, rồi sử dụng “tài khoản vệ tinh” để “bình luận khách quan”, lái dư luận theo chủ đích của chúng.

Chúng còn triệt để lợi dụng thương hiệu, uy tín, giả mạo tên miền báo chí chính thống như “Nhân dân Online”, “Thời sự VTV”, “Bản tin Quân sự”, “Tin nóng 24h-VTV”... để lôi kéo tương tác, lan truyền thông tin sai lệch; hoặc tạo các kênh, website có tên, logo, hình ảnh nhận diện “na ná” các đài truyền hình, báo điện tử uy tín nhằm đánh lừa bạn đọc.

Mục tiêu của các thế lực thù địch, phản động là gây hoang mang trong xã hội, làm mất niềm tin của nhân dân, tác động tiêu cực, kìm hãm sự phát triển kinh tế-xã hội, phủ nhận, bóp méo thành quả cách mạng. Xa hơn, chúng muốn xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, mà báo chí cách mạng-vũ khí trên mặt trận tư tưởng, văn hóa-được xác định là mục tiêu trọng điểm.

“Vũ khí hóa công nghệ”, tăng cường truyền thông bẩn

Những năm gần đây, MXH, truyền thông số bùng nổ tạo môi trường thuận lợi cho báo chí phát triển. Lợi dụng yếu tố này, các tổ chức, cá nhân phản động, những kẻ cơ hội chính trị với sự hà hơi tiếp sức của một số hãng truyền thông nước ngoài thiếu thiện chí, đã triệt để sử dụng “vũ khí công nghệ” nhằm sản xuất, lan truyền thông tin chống phá, đánh vào nền báo chí cách mạng và công chúng của nền báo chí cách mạng.

Từ đầu năm 2024 đến đầu năm 2025, cả nước đã xuất hiện hàng chục nghìn thông tin xấu độc, sai sự thật, có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước trên báo chí phản động và các nền tảng MXH. Đặc biệt, trước sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), các tổ chức, cá nhân phản động đã tạo dựng video, hình ảnh, âm thanh bằng Deepfake, Voice Clone để chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam; bôi nhọ cán bộ, đảng viên, nhất là các đồng chí lãnh đạo cấp cao. Công ty công nghệ Resemble AI mới công bố một thông tin chấn động, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2025, toàn cầu có hơn 200.000 video và âm thanh Deepfake được tải lên các trang MXH, trong đó tại khu vực châu Á chiếm 27% và Việt Nam là một trọng điểm. Đặc biệt nguy hiểm, gần đây, chúng dùng AI tạo ra hàng trăm video lan truyền tin giả một lãnh đạo cấp cao phát biểu về tham nhũng trong Quân đội.

Các thế lực thù địch còn đánh trực diện vào các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo cách mạng. Chúng triệt để lợi dụng những sơ suất của cơ quan báo chí và khuyết điểm của nhà báo rồi khuếch đại thành “khủng hoảng truyền thông”, thổi phồng sự việc. Qua đó, chúng gieo rắc nghi ngờ về môi trường làm nghề, xúi giục các nhà báo dao động, chạy theo xu hướng mạng, rơi vào “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Vững bản lĩnh, nâng trình độ trong kỷ nguyên số

Nếu báo chí, truyền thông không giữ được bản lĩnh chính trị, có thể sẽ gây ảnh hưởng đến nền tảng chính trị. Khủng hoảng truyền thông trong bầu cử tại Mỹ và nhiều nước châu Âu bởi MXH những năm gần đây là bài học nhãn tiền khi thông tin không được kiểm soát. Nhìn lại hiệu ứng lan truyền của “mùa xuân Arab” cách đây hơn một thập kỷ khiến hàng chục quốc gia khu vực Trung Ðông và Bắc Phi chìm trong dông bão chính trị cũng từ MXH. Điều đó cho thấy hậu quả khôn lường của truyền thông tự do, thiếu kiểm soát.

Đó cũng là mục tiêu mà các thế lực thù địch muốn phá vỡ nền tảng báo chí cách mạng Việt Nam-công cụ, vũ khí đấu tranh sắc bén của Đảng trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. Vì thế, trước các luận điệu xuyên tạc, chiêu bài chống phá của các thế lực thù địch, báo chí cách mạng đã, đang và sẽ phải là lực lượng nòng cốt trên tuyến đầu trong sự nghiệp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Trong thời đại số, công nghệ phát triển vượt bậc, nhất là AI được ứng dụng rộng rãi, báo chí cách mạng đứng trước cơ hội to lớn để đổi mới nội dung, phương thức thể hiện và cách tiếp cận công chúng. Song, các chuyên gia của Bộ tư lệnh 86 cũng cảnh báo, các tổ chức, cá nhân phản động cũng sẽ triệt để lợi dụng công nghệ chống phá, sản xuất tin giả với số lượng lớn bằng cách sử dụng AI tự động sinh nội dung, video, hình ảnh.

Do đó, ngoài bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, tuyên truyền kịp thời, đa dạng, đáp ứng nhu cầu công chúng, các chuyên mục đấu tranh trực diện với những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch của báo chí cách mạng cần được đẩy mạnh và duy trì hiệu quả.

Cùng với nghiên cứu, đổi mới cơ chế lãnh đạo, quản lý, xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, Đảng, Nhà nước cần quan tâm đầu tư chiều sâu cho lực lượng thực hiện nhiệm vụ tác chiến thông tin, nhất là về công nghệ, nhân lực và hạ tầng.

Các cơ quan, đơn vị chức năng cần xây dựng kho dữ liệu phân tích đối tượng thù địch, phản động trên không gian mạng, nhận diện mô hình, chiến thuật và xu hướng hoạt động, phương thức chống phá của chúng. Các quy định gắn nhãn video được tạo ra hoặc chỉnh sửa bằng AI phải được thực hiện. Việc nghiên cứu, ứng dụng AI trong phân tích các tổ chức, mạng lưới lan truyền tin giả; cảnh báo sớm các chiến dịch tấn công truyền thông hoặc xác định chủ thể tán phát nội dung xuyên tạc phải được tiến hành đồng bộ. Công tác nghiên cứu chuyên sâu về “chiến tranh thông tin”, “chiến tranh nhận thức”, "chiến tranh tâm lý" phải được triển khai bài bản.

(còn nữa)