Bài 2: Ph.Ăngghen về chống chủ nghĩa cơ hội
- Bài 1: Bảo vệ "đầu não" và "trái tim"
- Bài 3: Lênin về xây dựng Đảng trong đổi mới kinh tế
- Bài 4: Tư tưởng Hồ Chí Minh về chống bệnh quan liêu
Cuộc "đấu tranh sống mái"
Từ những năm 70 của thế kỷ XIX, khi Chủ nghĩa Mác giành được địa vị thống trị về mặt lý luận trong phong trào công nhân đến nay, các nhà lý luận tư sản và tiểu tư sản đã ngày càng tìm cách đưa các loại tư tưởng của họ xâm nhập vào nội bộ phong trào công nhân dưới hình thức hoạt động cơ hội chủ nghĩa đủ màu sắc với nhiều thủ đoạn và mánh khóe. Những năm 90 của thế kỷ XIX, nhất là từ khi Mác qua đời, trong phong trào công nhân và nội bộ các đảng của giai cấp công nhân, chủ nghĩa cơ hội lại càng phát triển ở khắp nơi. Về mặt triết học, những nhà lý luận cơ hội chủ nghĩa đã dùng chủ nghĩa duy vật tầm thường thay cho chủ nghĩa duy vật lịch sử, dùng thuyết tiến hóa tầm thường thay cho phép biện chứng cách mạng. Về mặt chính trị, họ dùng chủ nghĩa cải lương xã hội thay thế cho học thuyết đấu tranh cách mạng của Mác, họ cổ vũ cho cái gọi là “xã hội hiện đại đẻ ra chủ nghĩa xã hội” (ý nói chủ nghĩa tư bản hiện đại tự chuyển hóa thành chủ nghĩa xã hội-Tg). Về mặt tổ chức, họ mưu toan đưa đảng từ chỗ là đội tiền phong của giai cấp công nhân biến thành đảng tiểu tư sản.
Muốn bảo vệ và truyền bá chủ nghĩa Mác, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của phong trào công nhân thì phải kiên quyết đấu tranh với chủ nghĩa cơ hội. Sứ mạng nặng nề đó được đặt lên vai Ph.Ăngghen. Ông đã phân tích sâu sắc nguồn gốc sinh ra chủ nghĩa cơ hội từ các mặt kinh tế, chính trị, tư tưởng và lịch sử. Ông chỉ rõ: Một mặt, sự đàn áp tàn khốc của giai cấp thống trị làm cho những kẻ ý chí bạc nhược sợ hãi, quỳ gối van xin. Mặt khác, bọn thống trị ở các nước Âu, Mỹ áp dụng một chính sách nới lỏng tự do trên một số mặt nào đó với phong trào công nhân, khiến cho họ có ảo tưởng cải lương chủ nghĩa, một loại công đoàn “vàng” xuất hiện làm tay chân cho giới chủ, quay lưng lại với lợi ích của phong trào công nhân.
Về mặt chủ quan, do phong trào cộng sản phát triển mau lẹ, nhiều đảng viên mới chưa kịp học tập một cách có hệ thống lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học cho nên không thể nhận ra bộ mặt thật của chủ nghĩa cơ hội, ngược lại còn tiếp thu hoặc truyền bá những tư tưởng phản động của chủ nghĩa cơ hội. Ph.Ăngghen cho rằng về cơ bản, tư tưởng và quan điểm của chủ nghĩa cơ hội là quan điểm tư tưởng tư sản, các phần tử cơ hội chủ nghĩa là cái đuôi của giai cấp tư sản, họ tạo ra một “mặt trận tư sản” trong phong trào công nhân và trong đảng công nhân. Nó cổ vũ một thứ chủ nghĩa mơ hồ, làm tê liệt tư tưởng và ý chí đấu tranh của công nhân, nó làm cho phong trào công nhân đi vào con đường sai lầm, chia rẽ, mất đoàn kết, đưa phong trào đến chỗ thất bại. Theo Ph.Ăngghen, cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, dưới bất kỳ biểu hiện nào của nó đều là cuộc “đấu tranh sống mái” và có tính lâu dài(1).
Cuộc chiến đấu chống "những con thỏ rừng"
Ph.Ăngghen vạch rõ: Có chủ nghĩa cơ hội tả khuynh và chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh:
Chủ nghĩa cơ hội tả khuynh khư khư biến chủ nghĩa Mác thành một thứ giáo lý chết cứng như kinh thánh của tôn giáo, làm cho chủ nghĩa Mác mất sức sống, cứng nhắc và không sáng tạo, xa rời đời sống thực tiễn, gần gụi với chủ nghĩa giáo điều, máy móc, rập khuôn. Nó ảo tưởng trong một thời gian ngắn có thể tạo ra một phong trào bất chấp những điều kiện chủ quan và khách quan thực tế hiện có, làm cho Đảng thoát ly quần chúng, mạo hiểm làm bừa. Chủ nghĩa cơ hội tả khuynh làm cho những nhà lãnh đạo phong trào công nhân rất dễ rơi vào chủ quan, duy ý chí, không nắm vững quy luật khách quan.
Chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh làm mờ nhạt, suy yếu, thủ tiêu nội dung cách mạng của chủ nghĩa Mác, nó “tuyên truyền trong công nhân thứ chủ nghĩa xã hội lửng lơ bên trên lợi ích giai cấp của họ, bên trên đấu tranh giai cấp và ra sức điều hòa theo tinh thần nhân đạo cao cả những lợi ích của hai giai cấp đang đấu tranh với nhau”(2), biến chủ nghĩa Mác thành cái mà ngay cả giai cấp tư sản cũng có thể chấp nhận được. Vì thế, Ph.Ăngghen đã nói rằng, chủ nghĩa cơ hội biến chủ nghĩa Mác thành một thứ “chủ nghĩa Mác” bị xuyên tạc méo mó”(3). Chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh làm cho giai cấp công nhân chỉ chạy theo những lợi ích nhỏ nhặt trước mắt, xa rời mục tiêu đấu tranh xóa bỏ chế độ bóc lột. Chúng ta cần đặc biệt lưu ý chỉ dẫn sau đây của Ph.Ăngghen: “Vì những lợi ích nhất thời hàng ngày mà quên đi những quan điểm chủ yếu lớn, chạy theo những thành công chốc lát và đấu tranh cho những thành công chốc lát mà không tính đến những hậu quả về sau, hy sinh tương lai của phong trào vì hiện tại, tất cả những việc ấy có thể xuất phát từ những động cơ “thành thật”. Nhưng đó là và sẽ vẫn là chủ nghĩa cơ hội, mà chủ nghĩa cơ hội “thành thật” có lẽ lại là thứ chủ nghĩa cơ hội nguy hiểm hơn hết cả”(4).
Cả hai biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội nói trên cho đến nay không những vẫn đang tồn tại đó đây trong đời sống của Đảng Cộng sản ở thời hiện tại mà nó còn phát triển rất tinh vi, đủ màu sắc dưới chính thể cộng hòa dân chủ do Đảng Cộng sản cầm quyền. V.I.Lênin cho rằng, khi Đảng Cộng sản đã trở thành đảng chấp chính thì bọn cơ hội ra sức thích ứng với trào lưu thịnh hành trong công nhân: “Họ thay màu đổi sắc để ẩn nấp được dễ dàng hơn, như con thỏ rừng, về mùa đông thay lông thành màu trắng”(5). Lời chỉ dẫn của V.I.Lênin đã một mặt minh chứng cho luận điểm khoa học của Ph.Ăngghen về chủ nghĩa cơ hội; mặt khác, cho chúng ta thêm hiểu biết để nhận rõ những phần tử cơ hội trong phong trào cách mạng đương đại: “Bất cứ một người cơ hội chủ nghĩa nào cũng đều có khả năng thích ứng như vậy”(6) và cái kiểu thích ứng như con thỏ rừng ấy là nguyên tắc sống còn của bọn chúng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi những phần tử cơ hội chủ nghĩa là bọn đầu cơ. Bọn đầu cơ thực ra chỉ là bọn cơ hội chủ nghĩa thực dụng, chúng không có lý luận, chúng chỉ tìm cách “thích nghi” và luồn lách xuất phát từ bản chất của nó là mưu lợi cá nhân, là thói ích kỷ, vụ lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng bọn đầu cơ cũng giống như là bọn phản động, nó “là địch nhân lọt vào trong Đảng để phá hoại”(7). Nó dùng mọi thủ đoạn như xu nịnh, đút lót, hối lộ, tâng bốc, bênh che, cánh hẩu, ô dù, phe cánh, gian dối... để chui sâu, leo cao, miễn sao nắm được quyền lực để mưu vinh thân phì gia...
Nhận diện chủ nghĩa cơ hội hiện nay
Nằm sâu trong những nguy cơ, quốc nạn đối với chúng ta hôm nay đều lấp ló hình ảnh những phần tử cơ hội chủ nghĩa. Có lúc nó hiện nguyên hình khi bị lôi ra ánh sáng, trước công luận, thậm chí trước vành móng ngựa; nhưng lại có một số không nhỏ vẫn mũ áo xênh xang, “miệng nam mô nhưng bụng một bồ dao găm”. Bệnh quan liêu, tệ tham nhũng và thói vô trách nhiệm mà một số không nhỏ người có chức, có quyền mắc phải là một ví dụ. Chính những phần tử cơ hội chưa bị đưa ra ánh sáng, vẫn đang tồn tại trong bộ máy của chế độ ta mới là nguyên nhân cơ bản gây ra những yếu kém của Đảng và Nhà nước mà ngay từ Nghị quyết Đại hội X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: “... một bộ phận không nhỏ thoái hóa, biến chất. Dân chủ ở nhiều nơi bị vi phạm, kỷ cương phép nước chưa nghiêm. Quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng, đặc biệt là tình trạng nhũng nhiễu, cửa quyền, thiếu trách nhiệm của bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức”(8); “nổi lên là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn ra nghiêm trọng, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa được ngăn chặn, đẩy lùi”(9). Những biểu hiện trên vẫn tiếp tục, thậm chí ngày càng nghiêm trọng như hai Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI và khóa XII đã chỉ rõ.
Những phần tử cơ hội có nhiều mánh khóe, biểu hiện ra ở rất nhiều dáng vẻ khác nhau:
- Rất phổ biến là tệ chạy chức, chạy quyền, "mua quan, bán chức", biến chức vụ của nhân dân giao cho mình thành "hàng hóa" để mưu lợi, trục lợi, kinh doanh.
- Một biểu hiện khá phổ biến nữa là thói quen “hội” nhưng không “nghị” như Bác Hồ từng nhắc nhở, nghĩa là hội họp thì nhiều nhưng thảo luận, tranh luận thì ít, người chủ trì thì đưa ra lấy ý kiến chiếu lệ, cốt sao áp đặt được ý mình, hợp pháp hóa ý muốn chủ quan của mình, còn các thành viên thì một bộ phận tán dương, a tòng, chiều nịnh ý của người đứng đầu, không dám bộc lộ chủ kiến của mình; một bộ phận thì vô trách nhiệm “sao cũng mặc kệ, sao cho xong chuyện thì thôi”(10);
một bộ phận nữa tuy có hiểu biết nhưng thiếu dũng khí đấu tranh, thấy sai đúng nhưng không dám tỏ bày ý kiến nên giữ thái độ “ai mặc kệ ai... trong Đảng, còn nhiều người giữ thái độ đó, nhất là khi cấp dưới đối với cấp trên. Thái độ đó thường sinh ra thói “không nói trước mặt, hục hặc sau lưng”. Nó gây nên sự uất ức và không đoàn kết trong Đảng. Nó để cho bọn vu vơ có thể chui vào hoạt động trong Đảng. Nó để cho khuyết điểm ngày càng chồng chất lại và phát triển ra”(11).
- Biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội “thành thật” như Ph.Ăngghen đã nêu mà ông cho là nguy hại nhất vẫn tồn tại trong một số công việc của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Ví như, trong một số vụ việc đã không tính toán đầy đủ, thận trọng những ảnh hưởng về cả kinh tế - xã hội, môi trường và dân sinh nên không ít các chương trình, dự án được đề ra một cách chủ quan nóng vội gây lãng phí lớn và tác hại nhiều mặt cả trước mắt và lâu dài.
- Cổ xúy cho lối sống xa hoa, lãng phí của gia đình cán bộ cấp cao. Những người cơ hội cho rằng, cán bộ cấp cao là tinh hoa của Đảng, của chế độ, cho nên gia đình cán bộ cấp cao xứng đáng được "ăn trên ngồi trốc", con em lãnh đạo làm lãnh đạo là hồng phúc của dân tộc nên "ưu ái" một chút trên "quan lộ" là chuyện bình thường... Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hơn một lần nhắc nhở rằng: "Suy nghĩ của người sống trong lâu đài khác xa ý nghĩ của những kẻ sống trong một túp lều tranh". Sự chênh lệch giàu nghèo là điều khó tránh trong bất cứ xã hội nào. Nhưng những người cộng sản chân chính khác xa những người cơ hội chủ nghĩa “thành thật” là ở chỗ họ quyết tâm và biết cách xóa dần đi sự nghèo đói, bệnh tật và thất học cho số đông, họ biết tạo ra một đời sống ngày một đủ đầy cho tất cả những người lao động.
Bảo vệ Đảng, bảo vệ những tư tưởng cơ bản về xây dựng Đảng, chúng ta phải kiên quyết chống lại những biểu hiện nói trên của chủ nghĩa cơ hội./.
________________________________
(1) C. Mác và Ph.Ăngghen (1997), Toàn tập, Nxb. CTQG, Hà Nội, T.33, tr.782.
(2) C. Mác và Ph.Ăngghen (1997), Sđd, T.21, tr.382.
(3, 4) C. Mác và Ph.Ăngghen (1997), Sđd, T.22, tr.113, 346.
(5), (6) V.I.Lênin, Toàn tập, Nxb. CTQG, T.44, tr.153.
(7), (10), (11) Hồ Chí Minh (2002), Toàn tập, Nxb. CTQG, T.5, tr.264, 265.
(8), (9) Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. CTQG, tr.175, 174.
Nguồn: Bài đăng trên Báo Quân đội nhân dân điện tử ngày 16.7.2021
Bài liên quan
- Kiên quyết không để lọt vào cấp ủy đảng các cấp những cán bộ suy thoái, tham nhũng, tiêu cực
- Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 2: Các cứ liệu lịch sử khẳng định bản chất cuộc kháng chiến (Tiếp theo và hết)
- Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 1: Từ bài học sụp đổ Liên Xô đến chiến lược chống phá Việt Nam
- Bài học cho những kẻ ảo tưởng
- Làm cán bộ, đừng “mắc nợ” người lao động
Xem nhiều
-
1
Mạch Nguồn số 66: LỜI HIỆU TRIỆU MÙA XUÂN
-
2
Mạch Nguồn số 68: LAN TỎA PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC TẠI HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
-
3
Mạch Nguồn số 65: NHÌN LẠI 2024 "CHUYỆN LÀNG, CHUYỆN NƯỚC"
-
4
Quản trị khủng hoảng truyền thông của các doanh nghiệp tổ chức sự kiện ở Việt Nam hiện nay
-
5
Đổi mới phương pháp dạy và học các môn lý luận chính trị ở các trường đại học tại Việt Nam hiện nay
-
6
Du lịch tỉnh Tây Ninh vươn mình trong bối cảnh hội nhập quốc tế
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Mạch Nguồn số 63: HÀO KHÍ QUÂN ĐỘI ANH HÙNG
Thời kỳ Kháng chiến chống Pháp, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã ra đời và từng bước trưởng thành. Trải qua chặng đường 80 năm xây dựng và phát triển, Quân đội Nhân dân Việt Nam – đội quân anh hùng từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, luôn là biểu tượng sức mạnh của tinh thần yêu nước và đại đoàn kết dân tộc. Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông trân trọng giới thiệu Mạch Nguồn số 63 với chủ đề: “Hào khí quân đội anh hùng”, một hành trình ôn lại chặng đường lịch sử với bao chiến công vẻ vang và tinh thần bất khuất của quân đội ta, qua chuyến ghé thăm Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam.
Kiên quyết không để lọt vào cấp ủy đảng các cấp những cán bộ suy thoái, tham nhũng, tiêu cực
Kiên quyết không để lọt vào cấp ủy đảng các cấp những cán bộ suy thoái, tham nhũng, tiêu cực
Thực tế cho thấy, việc để lọt những người không đủ đức, đủ tài, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tiêu cực, tham nhũng vào cấp ủy, vào đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của một số bộ, ngành, địa phương và Trung ương đã gây ra những hậu quả tai hại, hệ lụy khôn lường, làm suy giảm uy tín của Đảng, tạo dư luận xấu trong xã hội, gây phương hại đến niềm tin của nhân dân. Do đó, vấn đề mấu chốt trong công tác nhân sự là kiên quyết không để lọt vào cấp ủy đảng các cấp những cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực.
Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 2: Các cứ liệu lịch sử khẳng định bản chất cuộc kháng chiến (Tiếp theo và hết)
Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 2: Các cứ liệu lịch sử khẳng định bản chất cuộc kháng chiến (Tiếp theo và hết)
Để phản bác và làm thất bại âm mưu, luận điệu nham hiểm của các thế lực phản động, cơ hội chính trị xuyên tạc bản chất cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta, phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết cần dựa vào các cứ liệu lịch sử để khẳng định chính đế quốc Mỹ đã tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam kéo dài trong suốt 30 năm (1945-1975) và trải qua nhiều giai đoạn...
Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 1: Từ bài học sụp đổ Liên Xô đến chiến lược chống phá Việt Nam
Phản bác luận điệu xuyên tạc chiến thắng vĩ đại của Việt Nam - Bài 1: Từ bài học sụp đổ Liên Xô đến chiến lược chống phá Việt Nam
Năm 2025, Việt Nam long trọng kỷ niệm 50 năm chiến thắng vĩ đại trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975-mốc son chói lọi đánh dấu cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta kết thúc thắng lợi và thực hiện trọn vẹn tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh "đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào", giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Trong khi đó, các thế lực phản động và cơ hội chính trị tăng cường các hoạt động tuyên truyền, chống phá. Chúng tung ra luận điệu xuyên tạc bản chất cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta, thậm chí chúng cho rằng: “Mỹ không hề xâm lược Việt Nam”!?... Những luận điệu, thủ đoạn nguy hiểm này phải được vạch trần, phản bác.
Bài học cho những kẻ ảo tưởng
Bài học cho những kẻ ảo tưởng
Sau 50 năm Bắc-Nam sum họp một nhà, Tổ quốc thống nhất và nền hòa bình cùng sự ổn định chính trị đã đưa Việt Nam đến vị thế mới rất vững chắc trong thế giới hiện đại đầy biến động.
Bình luận