Tà áo dài Việt Nam qua hai phần ba thế kỷ
Lâu nay các nhà nghiên cứu về văn hoá trang phục vẫn lấy cái mốc năm 1932 đánh dấu sự ra đời của chiếc áo dài nữ Việt Nam. Tính theo cái mốc này, áo dài Việt Nam đã có hơn 70 năm tuổi. Từ bấy đến nay, tà áo dài Việt Nam có thể coi là quốc phục của người phụ nữ Việt. Các văn nhân thi sĩ tốn không ít giấy mực luận bàn về nó, tôn vinh nó, nhất là qua đó mà tôn vinh vẻ đẹp muôn hồng ngàn tía của các thiếu nữ Việt Nam mỗi khi phục sức áo dài.
Xung quanh sự ra đời của tà áo dài duyên dáng này cũng có những ý kiến không giống nhau. Có một loại ý kiến khá phổ biến cho rằng áo dài này là do sáng tạo của hoạ sỹ Cát Tường năm 1932. Đây là một hoạ sĩ thành danh vào thời kỳ này. Ông phát triển từ loại áo “tứ thân”, “mớ bẩy mớ ba” của các phụ nữ truyền thống đồng bằng Bắc Bộ. Gọi áo “tứ thân” là do chiếc áo được may từ 4 mảnh vải ghép lại. Người phụ nữ vận trang phục kiểu này thường mặc nhiều lớp áo, mỗi chiếc một màu khác nhau (thí dụ trong cùng là yếm, rồi đến các lớp áo màu trắng, nâu non, xanh nõn chuối, hồng cánh sen…và ngoài cùng là thắt lưng bao xanh, bao đỏ gì đó). Khi mặc theo kiểu nhiều lớp áo và nhiều màu như vậy được gọi là áo “mớ bẩy mớ ba”. Loại trang phục này có ba đặc điểm: kín đáo; mềm mại, tha thướt; và nhất là màu sắc rất sống động. Mỗi khi các cô mặc trang phục này, tay cầm nón thúng quai thao, tóc vấn chít khăn mỏ quạ, đi dép cong cong, nhai trầu bỏm bẻm… trên đường trẩy hội mùa xuân, như thấy cả đất trời hoa cỏ cùng mở hội. Một nét đẹp không gì có thể thanh khiết hơn, Việt Nam hơn thế… Nhưng rồi cùng với sự phát triển của nền văn minh kỹ thuật hiện đại, dần dần bộ áo dài mớ bẩy mớ ba tuy đẹp và thơ mộng thật đấy, song cũng có cái “lỉnh kỉnh” của nó. Mỗi khi vận trang phục này, khá tốn thời gian. Nhưng đó không phải là lý do chủ yếu. Lý do chính là, khi vận trang phục này, vẻ đẹp đường nét hình thể của phụ nữ bị “bưng bít”, che khuất hết cả. Cái vóc dáng và sức sống thanh tân của người phụ nữ có phần bị kiềm toả, giam hãm. Con người không được khoe ra cái vẻ kiều diễm trời cho với những đường cong tuyệt mỹ. Thế là nhu cầu cách tân xuất hiện. Hoạ sĩ Cát Tường đã kết hợp cái vẻ kín đáo, mềm mại thướt tha của chiếc áo truyền thống với cách bó sát áo vào cơ thể để tôn vinh đường nét hình thể người nữ. Nhờ vậy, chiếc áo dài tân thời ra đời. Người hay chơi chữ gọi tà áo do hoạ sĩ Cát Tường sáng tạo đó là áo “Lơ muya” ( Le mur tiếng Pháp là bức tường). Kiểu áo này được tờ báo Phong hoá (sau đổi thành Ngày nay) của nhóm Tự lực văn đoàn cổ suý nhiệt liệt, và được các thiếu nữ tân thời nhanh chóng hưởng ứng. Lúc mới đầu, nó không phải đã dễ dàng được chấp nhận ngay. Có một số người phản đối, nhất là những bậc Nho học thủ cựu. Họ sợ con em mình văn minh theo kiểu phong trào “Cải cách âu hoá”, “Vui vẻ trẻ trung” mà rơi vào sa ngã(!). Ngay cả nhà văn Nguyễn Công Hoan lúc bấy giờ cũng còn chê bai các cô mặc áo dài, đánh phấn tô son, đi giầy cao gót bằng câu chuyện Cô Kếu, gái tân thời kia mà! Nhưng rồi vẻ đẹp thực sự của tà áo dài đã từng bước chinh phục được ngay cả những người khó tính nhất.
Về sự ra đời của tà áo tân thời này, cũng lại có loại ý kiến khác. Như tờ Trong khuê phòng xuất bản ở Sài Gòn cho rằng áo tân thời cũng đã xuất hiện từ năm 1932 ở tại phía Nam. Bằng chứng là cô Elisabeth Huê Mỹ đã là người đầu tiên mặc bộ áo tân thời từ năm đó và còn có cả ảnh chụp quảng cáo.
Các ý kiến khác nhau ấy cũng đã có lúc trở thành cuộc tranh luận kéo dài. Nhưng việc chiếc áo dài có ở đâu trước hẳn không mấy quan trọng. Điều đáng nói hơn cả là tác phẩm áo dài này do người Việt Nam sáng tạo, và ngày càng khẳng định vẻ đẹp cổ điển của nó. Đã có những lúc, những nơi người ta đã thử cải tiến. Tiêu biểu nhất là lần cải tiến của Trần Lệ Xuân trong những năm 60-70 ở Sài Gòn. Và gần đây, một số nhà tạo mốt cũng có ý cách tân (ở một vài chi tiết như: tay, vai, cổ, vạt, độ ngắn dài, nét thêu hoặc hoa văn…), nhưng chung quy lại vẫn không thể thoát được những đặc điểm căn bản vốn có của nó. Bản chất, hồn vía của tà áo dài duyên dáng cách đây hơn 70 năm vẫn kiêu sa bền vững trước sự thử thách của thời gian.
Cũng chẳng biết tự khi nào, tự nhiên có sự “phân công” trang phục áo dài này. áo trắng dành để cho các nữ sinh. áo màu các loại để dành cho thanh nữ, phụ nữ. áo nhung đen nhung tím dành để các bà… Riêng “áo tím Huế mộng mơ” thì với cả thiếu nữ đến trường và các em gái xinh tươi thôi không đến trường nữa cũng đều hút hồn người ta cả.
Không hiểu sao gần đây có một ai đó khi phân tích áo dài lại tán ra thành cái vẻ “sexy” của nó. Tôi cho rằng đó là một cái nhìn có phần lệch lạc, nhuốm màu sắc dục, của người thiếu cái căn bản văn hoá.
Từ bấy đến nay, ai cũng công nhận rằng tà áo dài duyên dáng Việt Nam đã trở thành một nét đẹp đặc sắc, đặc thù có một không hai trên thế giới. Xét trên phương diện thương mại mà nói, nó cũng đã tự nhiên trở thành thương hiệu made in Viet Nam mà chẳng phải đi đăng ký, chẳng sợ nơi nào “nhái” hay chiếm mất bản quyền. Nó cứ kiêu sa lộng lẫy một nét anh hoa cẩm tú quê hương nước Việt.
“Dịu dàng áo trắng trong như suối
Toả phất đôi hồn cánh mộng bay”
Vào thời Thơ Mới, nhà thơ Huy Cận đã chẳng cầm lòng được trước những tà áo trắng mê ly như thế đó./.
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Báo chí và Tuyên truyền tháng 1,2 năm 2006
Bài liên quan
- Thông điệp về “khát vọng hoà bình” trong tranh cổ động Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ
- Chuyện tặng sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho Thư viện Karl Marx
- Tấm gương bình dị trong một nhân cách lớn
- Người chụp cả vạn bức ảnh đẹp về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
- Các yếu tố tác động đến sự hình thành dư luận xã hội
Xem nhiều
- 1 Mạch Nguồn số 56: Dấu ấn về mùa thu lịch sử
- 2 Thông điệp về “khát vọng hoà bình” trong tranh cổ động Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ
- 3 10 thành tựu nổi bật của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trong 10 năm (2014 – 2024)
- 4 Phản ứng của Trung Quốc đối với chính sách hành động hướng đông của Ấn Độ
- 5 Chuẩn cơ sở giáo dục đại học của Học viện Báo chí và Tuyên truyền: Đánh giá và giải pháp, kiến nghị
- 6 Quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới qua báo điện tử VietnamPlus
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
10 thành tựu nổi bật của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh trong 10 năm (2014 – 2024)
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự quan tâm của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, qua 75 năm xây dựng và trưởng thành (1949 - 2024), Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã nỗ lực phấn đấu, không ngừng xây dựng và phát triển, phục vụ hiệu quả sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Thông điệp về “khát vọng hoà bình” trong tranh cổ động Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ
Thông điệp về “khát vọng hoà bình” trong tranh cổ động Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ
Xuất hiện ở Việt Nam từ những năm 40 của thế kỷ 20, tranh cổ động gắn liền với lịch sử cách mạng Việt Nam và trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân Việt Nam. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, tranh cổ động trở thành thứ vũ khí tinh thần mạnh mẽ trong hành trình giành độc lập dân tộc. Tuy nhiên, tranh cổ động không chỉ mang trong mình sứ mệnh tuyên truyền vận động, cổ vũ, tinh thần chiến đấu, thúc giục mọi người tham gia chiến đấu, mà còn mang trong đó những giá trị thẩm mỹ và giá trị nghệ thuật cùng những thông điệp về khát vọng hoà bình. Bài viết này tập trung tìm hiểu về thông điệp “khát vọng hoà bình” trong tranh cổ động Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ (từ năm 1954 - 1975).
Chuyện tặng sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho Thư viện Karl Marx
Chuyện tặng sách của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho Thư viện Karl Marx
Đầu năm 2022, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho ra mắt công chúng cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Là cán bộ trường Đảng, chúng tôi may mắn sớm được nhận cuốn sách để làm tài liệu nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị, báo chí - truyền thông. Đặc biệt, chúng tôi đã mang cuốn sách đó làm quà tặng Thư viện Karl Marx ở thủ đô London, Vương quốc Anh.
Tấm gương bình dị trong một nhân cách lớn
Tấm gương bình dị trong một nhân cách lớn
Khi Bộ Chính trị thông báo về tình hình sức khỏe của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Nhân dân cả nước và bè bạn quốc tế lo lắng, cầu mong sức khỏe của Tổng Bí thư sẽ hồi phục. Nhưng phép màu nhiệm đã không đến... 13 giờ 38 phút ngày 19 tháng 7 năm 2024, trái tim người con ưu tú của đất nước, Nhân dân Việt Nam đã ngừng đập…
Người chụp cả vạn bức ảnh đẹp về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Người chụp cả vạn bức ảnh đẹp về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Tôi biết nhà báo Lê Trí Dũng từ năm 1992. Khi đó, anh đang là sinh viên lớp đại học báo chí Khóa 10 (1992-1995), Khoa Báo chí, trường Đại học Tuyên giáo (nay là Học viện Báo chí và Tuyên truyền). Lúc này, các lớp đại học báo chí có hai đối tượng học chung, đó là cán bộ đang làm việc ở các cơ quan báo chí và học sinh mới tốt nghiệp trung học phổ thông.
Bình luận