Hiểu nghĩa thì mới viết đúng
SỬ DỤNG TỪ KHÔNG CHÍNH XÁC VỀ MẶT NGỮ NGHĨA
Trên một chuyên mục về hoa hậu, hoa khôi, người đẹp của một tờ báo, có bài viết về một á hậu, trong đó có đoạn: “Trước đó, N.T.H được biết đến là một trong những gương mặt tiêu biểu của làng mẫu Việt Nam suốt một thời gian dài. Sự nghiệp đang nở rộ, bất ngờ á hậu lên xe hoa cùng họa sĩ Đ.Q vào năm 2005. Kể từ đó, cô từ giã sàn catwalk, lui về chăm sóc gia đình. Hiện tại ở tuổi 42, nàng hậu đã có 4 con và trở thành bà mẹ đông con nhất làng hậu”.
Trong đoạn văn trên, dùng từ “nàng hậu” là chấp nhận được bởi đây là cách nói thân mật, dân giã dành cho các cô gái đã đạt danh hiệu hoa hậu, á hậu, hoa khôi; nhưng khi sử dụng từ “làng hậu” là không đúng.
Từ “làng” ở đây có hai nghĩa. Ở nghĩa gốc, “làng” là đơn vị dân cư nhỏ nhất ở nông thôn đồng bằng và trung du Việt Nam, thường có đời sống riêng về nhiều mặt. Còn về mặt khẩu ngữ và khi nói tổng quát, “làng” muốn đề cập đến những người có cùng một nghề, một công việc nào đó. Ví dụ: làng văn (những người làm nghề văn chương), làng báo (những người làm nghề báo chí), làng mẫu (những người làm nghề người mẫu), làng hài (những người làm diễn viên hài trên sân khấu)…
Như vậy, khi nói một cách tổng quát về một nhóm xã hội nào đó cùng làm một nghề mang lại lợi ích ý nghĩa cho xã hội, thì gắn từ “làng” mới phù hợp. Trong khi đó, các hoa hậu, á hậu, hoa khôi chỉ là những danh hiệu dành riêng cho các cô gái đạt được trong một cuộc thi về sắc đẹp, chứ tự thân “hoa hậu, á hậu, hoa khôi” không phải là một nghề. Do đó, dùng từ “làng hậu” trong đoạn văn nêu trên vừa có phần gượng gạo, vừa không thể hiện đúng bản chất vấn đề.
TÍT MỘT ĐẰNG, NỘI DUNG MỘT NẺO
Đây là một “căn bệnh” khá phổ biến trên nhiều báo điện tử hiện nay. Trong khi không ít tờ báo, bài báo viết về giới showbiz cố tình giật tít theo kiểu “treo đầu dê, bán thịt chó” nhằm kích thích tâm lý, thị hiếu tò mò, hiếu kỳ với mục đích câu khách, câu view, thì cũng có nhiều cái tít tuy phản ánh một vấn đề nghiêm túc, song lại thể hiện sự cẩu thả rất khó chấp nhận.
Chẳng hạn, trong bài báo có tiêu đề Nhóm thiếu niên “quái xế” từng có thành tích “bất hảo” phản ánh về tình trạng một bộ phận thanh niên ở một thành phố đã tổ chức đua xe trái phép, bị lực lượng công an ngăn chặn kịp thời, sau đó cơ quan chức năng khởi tố vụ án và khởi tố các bị can vi phạm pháp luật về giao thông. Tuy vậy, các “quái xế” mà chính nội dung bài báo đề cập lại hầu hết là những thanh niên từ 17-18 tuổi.
Theo quy định của hầu hết các nước trên thế giới và theo nghiên cứu của các chuyên gia tâm lý học, thiếu niên là những người trong độ tuổi từ 11-16 tuổi . Điều 1 Luật Trẻ em 2016 (được Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam khóa XIV thông qua) cũng quy định: “Trẻ em là người dưới 16 tuổi”.
Như vậy, dùng từ “nhóm thiếu niên “quái xế”... như bài viết nêu là vừa sai về mặt khoa học, vừa sai về pháp luật. Vì theo quy định của luật pháp Việt Nam hiện nay, người đủ từ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà bộ luật hình sự có quy định khác.
Cũng do không có kiến thức chuyên ngành và nắm chắc các quy định của một số lực lượng đặc thù như quân đội, công an… mà một số người cầm bút thể hiện sự ngô nghê khi viết bài. Ví như có một số bài báo không phân biệt thế nào là “chiến sĩ, hạ sĩ quan, sĩ quan”, thế nên ở tiêu đề thì viết là “chiến sĩ”, trong khi nội dung lại đề cập đến nhân vật là sĩ quan có cấp hàm đại úy. Theo quy định hiện nay, chiến sĩ bao gồm “binh nhì, binh nhất”; hạ sĩ quan bao gồm “hạ sĩ, trung sĩ, thượng sĩ”; sĩ quan là những người được phong, thăng quân hàm cấp úy (thiếu úy, trung úy, thượng úy, đại úy); cấp tá (thiếu tá, trung tá, thượng tá, đại tá) và cấp tướng (thiếu tướng, trung tướng, thượng tướng, đại tướng).
Một trong những sứ mệnh quan trọng của báo chí là góp phần cung cấp cho công chúng những thông tin chính xác, kiến thức chuẩn mực nhằm bồi đắp, xây dựng những giá trị tiến bộ, văn minh cho con người và thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh. Muốn làm tròn thiên chức cao cả đó, trong mỗi tác phẩm báo chí, từ tiêu đề đến nội dung cần thể hiện sự nhất quán, chặt chẽ, lô gích; sử dụng câu từ chuẩn xác, đúng chính tả, ngữ pháp và văn phong phù hợp. Để làm được điều này, bản thân mỗi người cầm bút không chỉ cần có kiến thức, kỹ năng nghề báo, mà cần phải am tường sâu sắc ngôn ngữ tiếng Việt, có kiến thức nhất định về pháp luật, kiến thức chuyên ngành mà nội dung bài báo đề cập. Còn mọi sự đơn giản, dễ dãi, cẩu thả, ghán ghép từ gượng gạo, ngô nghê không những làm giảm giá trị, ý nghĩa bài báo, mà còn làm biến dạng, méo mó, thậm chí làm vẩn đục sự trong sáng của tiếng Việt./.
Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Tuyên giáo ngày 30.08.2021
Bài liên quan
- Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
- 33 tác phẩm đoạt Giải báo chí về phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh
- Cương quyết xử lý tình trạng “báo hóa” tạp chí, “tư nhân hóa” báo chí
- Tác phẩm ảnh của nhà báo Việt Văn được chọn làm bìa cuốn sách “Hòa bình"
- Về vấn đề tham gia quảng cáo sai sự thật của giới nghệ sĩ và người nổi tiếng
Xem nhiều
-
1
Mạch Nguồn số 37: Thương nhớ Bác!
-
2
Kênh truyền thông Mạch Nguồn trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch
-
3
Mạch nguồn số 38: Tuổi trẻ với pháp luật
-
4
Mô hình tổ chức đảng trong các tập đoàn kinh tế, tổng công ty, ngân hàng thương mại hiện nay - vấn đề đặt ra và đề xuất
-
5
Gần 2.000 tân sinh viên K43 tham gia “Tuần sinh hoạt công dân - sinh viên đầu khóa, năm học 2023 - 2024"
-
6
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh khai giảng năm học 2023-2024
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Thư của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nhân dịp khai giảng năm học mới
Ngày 4/9/2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã có Thư gửi ngành Giáo dục nhân dịp khai giảng năm học 2023-2024. Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông trân trọng giới thiệu lại toàn văn Thư của Chủ tịch nước.
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
(LLCT&TTĐT) Báo chí không chỉ truyền đạt thông tin tri thức mà còn truyền cảm hứng, tạo động lực, khơi nguồn mong muốn thay đổi và thúc đẩy việc thực hiện các hoạt động nhằm nâng cao năng suất lao động tại các doanh nghiệp. Bài viết đi sâu vào việc phân tích các thông tin liên quan đến năng suất lao động đang được phản ánh trên báo chí hiện nay, cùng với việc đánh giá mức độ tiếp nhận, sử dụng các thông tin này trong hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
33 tác phẩm đoạt Giải báo chí về phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh
33 tác phẩm đoạt Giải báo chí về phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh
Nhiều tác phẩm báo chí về phát triển văn hóa và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh lần thứ V được chuẩn bị công phu, bám sát thực tiễn, phản ánh đúng, trúng và kịp thời các vấn đề trong phát triển văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực trong xã hội.
Cương quyết xử lý tình trạng “báo hóa” tạp chí, “tư nhân hóa” báo chí
Cương quyết xử lý tình trạng “báo hóa” tạp chí, “tư nhân hóa” báo chí
Công tác xử lý tình trạng “báo hoá” tạp chí, biểu hiện “tư nhân hoá” báo chí được thực hiện một cách quyết liệt, quy mô, bài bản, chi tiết, minh bạch, đi vào trọng tâm, trọng điểm những vấn đề nổi cộm mà dư luận xã hội quan tâm, bức xúc.
Tác phẩm ảnh của nhà báo Việt Văn được chọn làm bìa cuốn sách “Hòa bình"
Tác phẩm ảnh của nhà báo Việt Văn được chọn làm bìa cuốn sách “Hòa bình"
Tác phẩm “Cầu nguyện” của Việt Văn, phóng viên báo Lao Động đã được chọn làm ảnh bìa cho cuốn sách nghệ thuật chủ đề “Hòa bình” tập 1, ra mắt tháng 8 năm 2022 của “No Name Collective” (London, Anh).
Bình luận