Danh nhân tuổi Dậu Trương Vĩnh Ký

Thứ tư, 14:42 16-12-2020

Trước tên Chánh ký sau đổi thành Vĩnh Ký, tục gọi là Petrus Ký, sanh năm Đinh Dậu (1837) tại thôn Cái Mơn, xã Vĩnh Thành, huyện Tân Minh, tỉnh Vĩnh Long (nay thuộc huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre).

Mồ côi cha từ thủa ấu niên, được mẹ hết lòng nuôi dạy. Ông hiếu học và rất thông minh. Ngày từ bé đã thông chữ Hán và được một linh mục người Pháp đưa đến Cái Nhum học tiếng La Tinh. Năm 11 tuổi được đưa sang Campuchia theo học trường Pinhalu. Tại đây ông có tiếp xúc với các bạn đồng học người Lào, người Xiêm và người Miến Điện. Ông chú ý tìm tòi những nét tương đồng và dị biệt giữa các ngôn ngữ ở bán đảo Đông Dương. Điều này giải thích tại sao khi học thành tài, ông vẫn dành thời gian rảnh rỗi để nghiên cứu các mẹo luật văn phạm của bao nhiêu ngôn ngữ phức tạp.

Năm 1851, bấy giờ chỉ mới 14 tuổi, được nhà trường cấp học bổng sang du học ở Malaysia. Tại đảo Penang, ông tiếp tục học các tiếng La tinh, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Nhật, ấn Độ... Ông thông thạo 15 thứ ngôn ngữ phương Tây và 11 thứ ngôn ngữ phương Đông. Vì thế, người đương thời liệt ông vào hàng 18 nhà bác học trên thế giới. Ông trở thành Hội viên Hội nhân chủng học và Khoa học miền Tây nước Pháp.

Năm 1861, ông trở về nước rồi lập gia đình vào năm 21 tuổi. Năm 1863, ông được chọn làm thông dịch viên trong phái đoàn Phan Thanh Giản sang Pháp điều đình chuộc ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ. Khi về nước được bổ làm giáo viên rồi làm Đốc học, dạy tại trường Thông ngôn và trường Cai Trị ở Sài Gòn. Từ giữa tháng 8.1869, ông được người Pháp giao quyền trong coi bài vở tờ Gia Định báo; đây là tờ báo tiếng Việt đầu tiên của nước ta. Vào dịp này, ông đã cùng các cây bút hữu danh khác như Huỳnh Tịnh Của (Paulus Của), Trương Vĩnh Ký, Tôn Thọ Đường đã dùng tờ báo này để truyền bá chữ Quốc ngữ, trau dồi văn chương nước nhà và giới thiệu tư tưởng học thuật Âu - Tây và á Đông cho người trong nước. Ông còn dùng tờ “Gia định báo” để cổ động cho một lối học mới, phát triển chữ Quốc ngữ và khuyến khích mọi người học chữ Quốc ngữ.

Ông cũng là người đầu tiên có sáng kiến thành lập ra nền báo chí Việt Nam. Ngoài công việc làm báo, ông còn chuyên tâm vào việc dịch thuật và biên soạn nhiều sách có giá trị. Đáng kể nhất là ông soạn ra quyển tự vị để chỉ rõ nghĩa và cách viết chữ Quốc ngữ còn đang trong tình trạng phôi thai. Đây là một tài liệu rất quý được xem là cơ sở vững chắc để các nhà văn Việt Nam lúc bấy giờ tra cứu khi viết lách. Nó còn giữ một vai trò quan trọng trong văn học sử nước nhà. Ngoài ra, ông còn biên soạn hai quyển từ điển Pháp - Việt và Việt - Pháp thuộc loại sớm nhất ở nước ta.

Năm 1886, ông cộng tác với Paul Bert và có lúc ra kinh đô dạy tiếng Pháp cho vua Đồng Khánh. Được ít lâu ông chán nản, rút lui khỏi chính trường, sống cuộc đời đạm bạc, chỉ chuyên tâm nghiên cứu môn khoa học nhân văn và ngôn ngữ học.

Năm 1898, ông mất, thọ 61 tuổi, để lại cho đời sau hơn 100 bộ sách giá trị.

Những tác phẩm chính như: Chuyện đời xưa, Sử ký An Nam, Sử ký Trung Quốc, Giáo trình địa lý Nam bộ, Tự điển danh nhân An Nam, sách dạy chữ Quốc ngữ, Đại Nam Quốc sử diễn ca (dịch), Lục Văn Tiên truyện (dịch), Lục Súc Thanh Công (dịch), Kim Vân Kiều (dịch), Đại Học và Trung Dung (dịch), Minh Tâm Bửu Giám (dịch)....

ông Trương Vĩnh Ký là một người Việt Nam nổi tiếng thông minh, hiếu học và siêng năng, biết đem sở trường của mình ra phục vụ đương thời và hậu thế./.

Bài đăng Tạp chí Báo chí và Tuyên truyền số 1 (tháng 1+2)/2005

Nguyễn Nhân Thống

Bài liên quan

Bình luận

[Video] Mạch Nguồn số 73: HƯỚNG TỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN LẦN THỨ XII

Video

Đại hội đại biểu Đảng bộ Học viện Báo chí và Tuyên truyền lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025 – 2030 không chỉ là một hoạt động chính trị định kỳ, mà còn là dấu ấn quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược trong hành trình phát triển của Học viện. Đây là thời điểm để toàn Đảng bộ nhìn lại chặng đường một nhiệm kỳ nỗ lực không ngừng, với nhiều đổi mới toàn diện trên các lĩnh vực: đào tạo, nghiên cứu khoa học, giáo dục chính trị tư tưởng và công tác xây dựng Đảng. Những thành tựu đạt được thể hiện rõ tinh thần tận tâm, sáng tạo và kiên trì của đội ngũ cán bộ, đảng viên; đồng thời khẳng định năng lực lãnh đạo, vai trò hạt nhân và sức mạnh tổ chức của Đảng bộ trong việc thúc đẩy sự nghiệp giáo dục lý luận chính trị và truyền thông của đất nước.Trong khí thế thi đua sôi nổi, mỗi cán bộ, giảng viên, sinh viên của Học viện đều chung tay góp sức, thể hiện tinh thần trách nhiệm và khát vọng đóng góp cho sự phát triển bền vững. Chính niềm tin, trí tuệ cùng bản lĩnh vững vàng sẽ là hành trang quý giá, đưa Học viện vững bước vào nhiệm kỳ mới với quyết tâm dựng xây tương lai.

Công tác quản lý đội ngũ viên chức của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh hiện nay

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - kết quả sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào thực tiễn Việt Nam

Ứng dụng A.I có trách nhiệm trong lĩnh vực quan hệ công chúng

[Video] Mạch Nguồn số 74: Người lính thời bình giữ vững trận địa tư tưởng

[Video] Mạch Nguồn số 75: Đỏ niềm tin - Xanh ước mơ

Công tác tư tưởng, lý luận trong bối cảnh chuyển đổi số

Thư của Chủ tịch nước Lương Cường gửi ngành Giáo dục nhân dịp khai giảng năm học 2025-2026

Phát huy nguồn lực nhân văn trong sinh viên dưới góc độ tiếp cận chính trị - xã hội

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành, phát triển cùng đất nước

Lịch sử Báo chí truyền thông

Từ số ra đầu tiên ngày 21/6/1925, Báo Thanh Niên - Cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập, là dấu mốc lịch sử, khẳng định báo chí cách mạng Việt Nam ra đời là tất yếu, đáp ứng nhu cầu bức thiết của quá trình vận động thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đến nay, báo chí luôn trở thành lực lượng nòng cốt, tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, luôn đồng hành với mỗi chặng đường cách mạng của dân tộc

Huỳnh Tấn Phát: người mở trận tuyến đấu tranh báo chí giữa lòng Sài Gòn

Lịch sử Báo chí truyền thông

“Anh không cầm súng, chưa bao giờ là chỉ huy quân sự, song lại cáng đáng một trận địa mà có lẽ không dễ có người thay: huy động lực lượng trí thức vào hàng ngũ đấu tranh giành độc lập dân tộc”. Đó là nhận xét của Trần Bạch Đằng về Huỳnh Tấn Phát, người không chỉ là kiến trúc sư, nhà hoạt động chính trị nổi tiếng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà còn là một nhà báo can trường đã mở trận tuyến đấu tranh bằng báo chí giữa lòng Sài Gòn trong thời kỳ cách mạng đầy khó khăn, gian khổ và khắc nghiệt.

Lịch sử báo chí Kazakhstan

Lịch sử Báo chí truyền thông

Vào thời cổ đại, trong điều kiện xã hội du mục ở Kazakhstan, không có báo chí như ngày nay, nhưng đã có những hình thức sơ khai của báo chí. Nghệ thuật dân gian truyền miệng đã trở thành một phương tiện tích lũy, xử lý, trình bày và phổ biến thông tin ở thảo nguyên Kazakhstan. Các nhà thơ du mục đã làm điều này và làm khá chuyên nghiệp. Họ được gọi là “akyns” và “zhyrau” - là nhà thơ, nhạc sĩ và người sưu tập các truyền thuyết, bài hát, di chuyển từ làng này sang làng khác, và kể lại tin tức một cách tự nhiên. Ở Kazakhstan, đây được gọi là “uzun - kulak” - “tai dài” và hiện tượng này là nguyên mẫu của “dịch vụ thông tin” ngày nay.

Một góc nhìn về báo chí Việt Nam qua hồi ký Bốn mươi năm “nói láo” của Vũ Bằng và Bốn mốt năm làm báo của Hồ Hữu Tường

Lịch sử Báo chí truyền thông

(LLCT&TTĐT) Báo chí Việt Nam đã trải qua một chặng đường phát triển rất dài nhưng hiện nay chưa được nghiên cứu một cách có hệ thống và quan tâm đầy đủ. Các công trình nghiên cứu hầu như chỉ tập trung vào báo chí cách mạng. Trong khi đó, còn nhiều nguồn tư liệu khác có thể khai thác và lấy thông tin, ví dụ như hồi ký của các nhà báo hoặc nhà văn làm báo. Bài viết sẽ cung cấp thêm một góc nhìn về báo chí nước ta thông qua 2 hồi ký tiêu biểu là “Bốn mươi năm nói láo” của Vũ Bằng và “Bốn mốt năm làm báo” của Hồ Hữu Tường.

XEM THÊM TIN

Danh nhân tuổi Dậu Trương Vĩnh Ký

Bình luận

Xem nhiều

Liên kết

Cùng chuyên mục

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành, phát triển cùng đất nước

Huỳnh Tấn Phát: người mở trận tuyến đấu tranh báo chí giữa lòng Sài Gòn

Lịch sử báo chí Kazakhstan

Một góc nhìn về báo chí Việt Nam qua hồi ký Bốn mươi năm “nói láo” của Vũ Bằng và Bốn mốt năm làm báo của Hồ Hữu Tường

Có thể bạn quan tâm

[Video] Mạch Nguồn số 73: HƯỚNG TỚI ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN LẦN THỨ XII

Công tác quản lý đội ngũ viên chức của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh hiện nay

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - kết quả sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào thực tiễn Việt Nam

Ứng dụng A.I có trách nhiệm trong lĩnh vực quan hệ công chúng

[Video] Mạch Nguồn số 74: Người lính thời bình giữ vững trận địa tư tưởng

[Video] Mạch Nguồn số 75: Đỏ niềm tin - Xanh ước mơ

Công tác tư tưởng, lý luận trong bối cảnh chuyển đổi số

Thư của Chủ tịch nước Lương Cường gửi ngành Giáo dục nhân dịp khai giảng năm học 2025-2026

Phát huy nguồn lực nhân văn trong sinh viên dưới góc độ tiếp cận chính trị - xã hội

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành, phát triển cùng đất nước

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành, phát triển cùng đất nước

Huỳnh Tấn Phát: người mở trận tuyến đấu tranh báo chí giữa lòng Sài Gòn

Huỳnh Tấn Phát: người mở trận tuyến đấu tranh báo chí giữa lòng Sài Gòn

Lịch sử báo chí Kazakhstan

Lịch sử báo chí Kazakhstan

Một góc nhìn về báo chí Việt Nam qua hồi ký Bốn mươi năm “nói láo” của Vũ Bằng và Bốn mốt năm làm báo của Hồ Hữu Tường

Một góc nhìn về báo chí Việt Nam qua hồi ký Bốn mươi năm “nói láo” của Vũ Bằng và Bốn mốt năm làm báo của Hồ Hữu Tường

Thông tin – Tư liệu