Hiệu quả của Dự án Hỗ trợ trẻ hồi gia và ngăn ngừa trẻ lang thang ở Thanh Hóa giai đoạn 2002 - 2004

Dự án "Hỗ trợ trẻ em hồi gia và ngăn ngừa trẻ lang thang" do tổ chức Plan tài trợ được triển khai tại tỉnh Thanh Hoá từ năm 1998 với mục tiêu giúp đỡ trẻ hồi gia và ngăn ngừa trẻ lang thang, trên cơ sở đó đảm bảo các quyền trẻ em.

Đối tượng tác động trung tâm của dự án là 3 xã: Quảng Đại, Quảng Thái và Quảng Hải, huyện Quảng Xương. Đơn vị quản lý dự án là UBDS - GĐ&TE tỉnh và huyện Quảng Xương.

Dự án được chia ra các giai đoạn thực hiện 1998 - 2000, 2000 - 2002, 2002 - 2004 và tiến hành nhiều hoạt động khác nhau như: truyền thông tư vấn tập huấn nâng cao năng lực; hỗ trợ thúc đẩy sự tham gia của trẻ; hỗ trợ giáo dục; dạy nghề, tạo việc làm cho trẻ em; cung cấp kiến thức, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt và tạo điều kiện cho những gia đình có trẻ em hồi gia, gia đình có trẻ nguy cơ lang thang  có thể áp dụng vào sản xuất, tăng thu nhập gia đình và có điều kiện chăm sóc con cái.

Số trẻ em lang thang ở 3 xã năm 2002 là 209 em, tháng 6.2004 còn 67 em; số trẻ nguy cơ lang thang là 97 em. Tất cả số trẻ em hồi gia và nguy cơ lang thang đều là đối tượng hưởng lợi của dự án, đồng thời các em được tạo cơ hội tham gia các hoạt động dự án.

Hoạt động truyền thông, tập trung tuyên truyền trên Báo Thanh Hoá, Đài phát thanh - truyền hình tỉnh, hệ thống truyền thông xã... chuyển tải những nội dung về chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc BV - CS và GD trẻ em và trách nhiệm của gia đình và cộng đồng. Làm các pa nô, áp phích với những thông điệp ngắn gọn để ngăn ngừa trẻ lang thang bị xâm hại, ra bản tin nội bộ trẻ em khó khăn với những tin, bài viết về hoạt động BV, CS&GD trẻ em khó khăn trong toàn tỉnh; sáng tác văn học cho trẻ em có tập truyện và ký "Tổ ấm - Tình thương" với các bài viết mang ý nghĩa giáo dục cao về nghị lực vượt khó vươn lên của những trẻ em bất hạnh và vai trò của gia đình, cộng đồng trong việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục con cái. Về hoạt động tư vấn, tại 3 xã đã thành lập được 10 điểm tư vấn đặt tại nhà văn hoá thôn, trạm y tế và gia đình tình nguyện viên. Các tình nguyện viên phân công trực tại các điểm tư vấn và tư vấn tại gia đình cho trẻ em và các bậc cha mẹ. Nội dung tư vấn là những kiến thức về quyền và bổn phận trẻ em; cách thức khuyên nhủ con cái không bị xâm hại bởi các tệ nạn xã hội; hướng dẫn cách thức khuyên nhủ con cái không đi lang thang; cách giúp trẻ đã hồi gia; vấn đề học nghề của trẻ em và gia đình... Nhìn chung, hoạt động truyền thông, tư vấn góp phần rất quan trọng nâng cao nhận thức của trẻ em, gia đình, cộng đồng về quyền và bổn phận của trẻ, về nguy cơ xâm hại đối với trẻ lang thang, qua đó góp phần ngăn ngừa trẻ lang thang.

Hoạt động tăng cường sự tham gia của trẻ, dự án hỗ trợ xây dựng 3 sân chơi cho trường mầm non xã triển khai dự án với đầy đủ dụng cụ đu quay, bập bênh, xích đu... phục vụ thiết thực cho hoạt động vui chơi của trẻ em. Trong giao lưu trẻ em với trẻ em, dự án hỗ trợ lớp tập huấn cho nhóm trẻ nòng cốt, cung cấp một số kiến thức, phương pháp về tổ chức hoạt động giao lưu giữa trẻ em với trẻ em. Nhóm nòng cốt giao lưu với các bạn có hoàn cảnh khó khăn để chia sẻ những kiến thức, kỹ năng sống giúp bạn có thêm nghị lực vượt qua khó khăn không đi lang thang. Các em còn được giao lưu văn nghệ và được sự cổ vũ của các bậc phụ huynh, lãnh đạo chính quyền địa phương. Trẻ em tham gia hội thi viết, tham gia hái hoa dân chủ và trả lời trực tiếp các câu hỏi. Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ một số hoạt động tăng cường sự tham gia của trẻ như tổ chức giải bóng đá mini dành cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; tổ chức vui chơi, tặng quà nhân dịp lễ, tết.

Nhìn chung các hoạt động thúc đẩy sự tham gia của trẻ đều giúp các em bày tỏ chính kiến, năng lực cá nhân, trẻ tự tin và gắn kết với nhau hơn, giúp các em xoá đi mặc cảm và hoà nhập cộng đồng.

Hoạt động hỗ trợ giáo dục, dự án tài trợ xây dựng trường tiểu học xã Quảng Thái, 2 tầng, 8 phòng học và sách giáo khoa cho các trường tiểu học, THCS 2 xã với mục đích giúp đỡ sách giáo khoa cho trẻ em hồi gia trở lại học tập, trẻ em có nguy cơ lang thang còn nhiều khó khăn về đời sống,  ngoài ra một số trẻ em có hoàn cảnh khó khăn còn được hỗ trợ cặp sách, vở ghi chép. Hoạt động này phục vụ thiết thực cho việc dạy và học, nhất là trẻ em hồi gia và trẻ có nguy cơ lang thang. Hỗ trợ về giáo dục còn góp phần tăng niềm tin, phấn khởi cho học sinh và giáo viên. Các em gắn bó với trường, gia đình quan tâm hơn đến học tập của con cái.

Hoạt động dạy nghề cho trẻ em, tập trung dạy nghề truyền thống: se lõi, đan các sản phẩm từ cây cói cho trẻ đã hồi gia và trẻ nguy cơ lang thang, trẻ trong các gia đình nghèo tại các địa phương triển khai dự án. Hỗ trợ hoạt động dạy nghề, giúp trẻ em có việc làm, có thu nhập góp phần hạn chế trẻ tái lang thang, nguy cơ lang thang, song hiện nay dạy nghề và đào tạo việc làm cho trẻ em ở Thanh Hoá vẫn còn nhiều khó khăn do không tiêu thụ được sản phẩm.

 Hoạt động hỗ trợ triển khai kinh tế hộ gia đình hướng dẫn và tư vấn kiến thức khoa học kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi. Hầu hết các gia đình có trẻ hồi gia, trẻ nguy cơ lang thang, gia đình có đời sống khó khăn ở 3 xã đều tham gia nhiều khóa huấn luyện do cán bộ khuyến nông, khuyến lâm huyện hướng dẫn về kỹ thuật cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện địa phương. Hoạt động này góp phần làm thay đổi cách nghĩ, cách làm của hội nông dân trong việc ứng dụng khoa học vào sản xuất trên cơ sở đó nâng cao năng suất, tăng thu nhập, gia đình có điều kiện quan tâm hơn tới học tập, sinh hoạt, vui chơi của trẻ em.

Hoạt động đào tạo nâng cao năng lực, dự án hỗ trợ tập huấn kỹ năng triển khai các hoạt động cho Ban dự án và kỹ năng truyền thông, tư vấn cho cộng tác viên đáp ứng yêu cầu của mục tiêu dự án. Ngoài ra, dự án còn hỗ trợ tổ chức các hội nghị, hội thảo bàn giải pháp giúp trẻ hồi gia và ngăn ngừa trẻ lang thang với sự tham gia của lãnh đạo các ban ngành của tỉnh và Chính quyền các địa phương. Hoạt động này vừa giúp cho các địa phương biện pháp thực hiện, vừa thu hút sự quan tâm của các ngành, các cấp tới vấn đề trẻ em lang thang.

Có thể khẳng định, các hoạt động hỗ trợ dự án Plan giai đoạn 2002 - 2004 đã ghi một dấu ấn đối với tỉnh Thanh Hoá, tạo ra "cú hích" thúc đẩy sự chuyển đổi về nhận thức và việc làm của gia đình, cộng đồng và đội ngũ cán bộ lãnh đạo đối với công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em, nhất là trẻ em lang thang đã hồi gia, trẻ em có nguy cơ lang thang và hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; ngăn chặn và giải quyết tốt tình  trạng trẻ em lang thang ở Thanh Hoá./.