Quản lý thông tin điều tra theo đơn thư bạn đọc của báo điện tử Việt Nam
Trong thực tế hoạt động báo chí hiện nay, không phải lúc nào các nhà báo, các tờ báo cũng thực hiện tốt chức năng giám sát, phản biện xã hội mà có trường hợp chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, thậm chí bịa đặt..., Do đó đã làm ảnh hưởng đến giá trị thông tin của các tác phẩm báo chí và lớn hơn là làm mất niềm tin của công chúng đối với báo chí.
Quy trình quản lý
Qua khảo sát một số trường hợp, có thể rút ra quy trình chung của các báo đang thực hiện nhằm quản lý thông tin điều tra theo đơn thư của bạn đọc như sau:
Giai đoạn 1: Chuẩn bị;
Giai đoạn 2: Thiết lập và điều hành nhóm điều tra và bộ phận phối hợp;
Giai đoạn 3: Thu thập, phân tích, kiểm chứng thông tin và tìm bằng chứng để chứng minh giả thiết;
Giai đoạn 4: Biên tập, thẩm định, duyệt xuất bản;
Giai đoạn 5: Nghiên cứu phản hồi, nghiên cứu thực tiễn, đề xuất phương án tiếp theo;
Nguyên tắc bảo đảm các quy định, yêu cầu đối với quy trình tổ chức, thực hiện tuyến bài điều tra của tòa soạn báo
Mỗi tòa soạn báo có những quy tắc, quy định, yêu cầu riêng. Nguyên tắc này bảo đảm tất cả tổ chức, cá nhân thuộc cơ quan báo chí đều phải thực hiện. Kết quả thực hiện nguyên tắc được hiện thực hóa bằng quá trình tổ chức, bằng sản phẩm và bằng việc khen thưởng, kỷ luật đối với mỗi trường hợp cụ thể.
Nguyên tắc bảo vệ nhà báo điều tra, nguồn tin; kiểm soát cộng tác viên và bảo mật dữ liệu báo chí điều tra
Ngoài những quy định của luật pháp, bảo vệ nguồn tin còn là trách nhiệm, đạo đức, nguyên tắc nghề. Nhiều tờ báo ở Việt Nam đã có chế độ trả thù lao cho nguồn tin cung cấp, cho nên, không lý gì nhà báo lại không có trách nhiệm bảo vệ nguồn tin của mình.
Nuôi dưỡng và giữ được quan hệ mật thiết với nguồn tin (ở đây được hiểu là cung cấp thông tin vì sự phát triển chung của xã hội, không vụ lợi...), nhà báo sẽ được khẳng định uy tín, danh dự và trách nhiệm của chính người đi thực hiện điều tra. Điều này sẽ giúp người cung cấp tin tưởng và được tôn trọng hơn. Chính vì thế, mỗi tòa soạn cần xây dựng nguyên tắc bảo vệ nhà báo, bảo vệ nguồn tin, kiểm soát cộng tác viên và dữ liệu điều tra một cách chi tiết, cụ thể nhất.
Nguyên tắc bảo đảm cơ chế giám sát hoạt động báo chí điều tra
Cơ chế giám sát hoạt động báo chí điều tra có vai trò quan trọng trong việc phát hiện những vấn đề phát sinh mới, kịp thời giải quyết. Giám sát, còn thể hiện mối quan hệ giữa các chủ thể, có sự tương tác và mọi hoạt động đều nằm trong tầm kiểm soát.
Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống, tính logic, tính thực tế của quy trình và các quy định trong tòa soạn
Cần có sự thống nhất, logic gắn với thực tế tình hình cụ thể của từng tòa soạn để thực hiện nguyên tắc này.
Vấn đề đang đặt ra
Hầu hết các báo đều có quy trình chung, với 5 giai đoạn ở các mức độ khác nhau. Các chủ thể có vai trò và sự tham gia tích cực trong quy trình: Vai trò được thể hiện trong nhận thức, quá trình tham gia của các chủ thể. Các chủ thể từ lãnh đạo cao nhất đến phóng viên, các bộ phận liên quan thể hiện sự tham gia tích cực, chủ động.
Bên cạnh đó, dù đã xây dựng quy trình chính thức hay không, về cơ bản các tòa soạn đều chú trọng đến yếu tố tập thể trong quy trình điều tra. Việc thực thi, giám sát cơ bản được các tòa soạn thực hiện chặt chẽ, yêu cầu đối với phóng viên viết điều tra hay nhóm phóng viên tham gia tuyến bài cao hơn nhiều so với các thể loại khác.
Ngoài ra, nguồn lực hỗ trợ cho phóng viên điều tra đã có sự chú trọng, cơ chế cao hơn khi viết thể loại khác. Những nguồn lực như tài chính, phương tiện tác nghiệp, kĩ thuật công nghệ... cơ bản đều có cơ chế ưu tiên hơn đối với phóng viên thực hiện tuyến bài điều tra, tùy theo điều kiện, khả năng của các tòa soạn báo.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều cơ quan báo chí chưa có quy trình riêng chuẩn bằng văn bản, mang tính chuyên nghiệp cao. Một số tòa soạn đều giữ bí mật quy trình, mặc dù trên thực tế đây là nguyên tắc không được công khai, chỉ lưu hành nội bộ, tránh lộ bí mật.
Nhưng điều này cũng dẫn đến vấn đề xây dựng quy trình vốn khó khăn, nên các báo không thể tham khảo được từ những báo đã có quy trình chuẩn hoặc tương đối chuẩn để tạo ra sự chuẩn hóa quy trình trong các tòa soạn tại Việt Nam.
Mặt khác, khả năng tham gia của các chủ thể còn một số hạn chế: khả năng quản lý của lãnh đạo, vấn đề nghiệp vụ điều tra của phóng viên, sự tham gia của các bộ phận khác chưa đạt hiệu quả...
Tất cả những hạn chế trên có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân xuất phát từ việc các tòa soạn báo không có quy trình cụ thể hoặc có quy trình nhưng không chặt chẽ. Điều đó kéo theo vấn đề xây dựng, thực thi, giám sát trên thực tiễn không có cơ sở vững chắc, đồng thời có thể tạo ra những hạn chế về khả năng quản lý của lãnh đạo, vấn đề nghiệp vụ điều tra của phóng viên, sự tham gia của các bộ phận khác chưa đạt hiệu quả...
Một số giải pháp góp phần tăng cường quản lý
Xây dựng cụ thể về nội dung, phương thức cho quy trình tổ chức, thực hiện các tuyến bài điều tra ở tòa soạn. Có thể khẳng định rằng, nhà báo điều tra luôn phải làm việc trong sự gắn kết với tập thể cơ quan báo chí và ban lãnh đạo báo chí.
Do đó, để thực hiện tác phẩm báo chí điều tra và nhất là những tuyến bài điều tra dài kỳ, cần có sự tham gia của nhà báo điều tra và nhiều chủ thể sáng tạo tác phẩm báo chí khác, trong đó nhấn mạnh vai trò quan trọng trong tổ chức và phối hợp thực hiện của cơ quan báo chí. Chính vì thế, muốn kế hoạch thực hiện bài điều tra hay tuyến bài điều tra thành công, cần phải lập kế hoạch điều tra, cần có một quy trình tổ chức thực hiện chặt chẽ phù hợp để thực hiện.
Xây dựng quy trình áp dụng phù hợp cho mỗi tòa soạn báo
Do còn nhiều yếu tố tác động đi kèm, nên mỗi tòa soạn báo sẽ cần tự xây dựng một hệ thống những nguyên tắc về quy trình tổ chức thực hiện tuyến bài điều tra sao cho phù hợp với tòa soạn mình, tự bổ sung sau quá trình thực hiện các tuyến bài điều tra của mình, để làm sao có một bộ nguyên tắc chặt chẽ, phù hợp nhất.
Những rào cản lớn của việc vận hành quá trình tổ chức thực hiện các tuyến bài điều tra ở nước ta có nguyên nhân quan trọng chính là bởi sự thiếu chuyên nghiệp trong việc xây dựng, thực thi và giám sát quy trình tổ chức, thực hiện các tuyến bài điều tra tại các tòa soạn hiện nay.
Chính vì thế, mỗi cơ quan báo chí cần chuẩn hóa quy trình tổ chức, thực hiện báo chí điều tra, nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp cho cơ quan báo chí, nâng cao chất lượng báo chí điều tra và bảo đảm yêu cầu pháp lý, nghiệp vụ, đạo đức cho nhà báo. Ngoài việc tuân thủ các thao tác trong quy trình chung và chịu sự chi phối của đặc trưng loại hình báo chí khi sáng tạo tác phẩm, quy trình thực hiện tuyến bài điều tra có những yêu cầu đặc thù, ở từng khâu công việc cụ thể.
Nâng cao năng lực và phẩm chất của nhà báo điều tra ở các cơ quan báo chí
Nhà báo cần tự trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng điều tra chuyên nghiệp. Mặt khác, cần nâng cao năng lực, hiểu biết pháp luật của nhà báo nói chung và nhà báo điều tra nói riêng. Trong bối cảnh của cơ chế thị trường hiện nay, vấn đề đạo đức và trách nhiệm xã hội của nhà báo, đặc biệt là đối với những người viết điều tra cần được chú trọng nhiều hơn.
Liên kết các nhà báo điều tra. Các nhà báo điều tra đơn lẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong tác nghiệp. Vì vậy, trong khả năng và mối quan hệ của mình, nhà báo điều tra trong cùng tòa soạn và các tòa soạn báo khác nhau có thể tạo khối liên kết để xây dựng một hệ sinh thái bảo vệ, phát triển nghề nghiệp./.
________________
Bài đăng trên Tạp chí Người Làm Báo điện tử ngày 28.8.2020
Hoàng Văn Vững
Nguồn: http://nguoilambao.vn
Bài liên quan
- Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
- Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
- Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
- Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
- Tuyên truyền điển hình tiên tiến trên các tạp chí của Đảng
Xem nhiều
- 1 Mạch Nguồn số 47: Người gieo mầm xanh
- 2 Mạch Nguồn 46: Chèo làng Khuốc - Tìm về làn điệu tiến Vua
- 3 Hiệp định Pari - thắng lợi có ý nghĩa chiến lược dẫn đến đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
- 4 Các yếu tố tác động đến sự hình thành dư luận xã hội
- 5 Đại hội đại biểu Hội Cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhiệm kỳ 2024 – 2029
- 6 Hội nghị phát động phong trào thi đua đặc biệt “Thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 75 năm truyền thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh” (1949-2024)
Liên kết
- Báo điện tử đảng cộng sản việt nam
- Báo nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Cổng thông tin điện tử Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Cổng thông tin điện tử Học viện Chính trị quốc gia hồ chí minh
- Tạp chí Cộng sản
- Tạp chí Giáo dục lý luận
- Tạp chí Giáo dục và Xã hội
- Tạp chí Khoa học xã hội và Nhân văn
- Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam
- Tạp chí Lý luận chính trị
- Tạp chí Nghiên cứu con người
- TẠP CHÍ Nghiên cứu dân tộc
- Tạp chí Người làm báo
- Tạp chí Nội chính
- Tạp chí Quản lý Nhà nước
- Tạp chí Tổ chức Nhà nước
- Tạp chí Tuyên giáo
- Tạp chí Xây Dựng Đảng
- Thư viện số Học viện Báo chí và Tuyên truyền
- Trang thông tin điện tử Hội đồng Lý luận Trung ương
Đại hội đại biểu Hội Cựu sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhiệm kỳ 2024 – 2029
Sáng 30/3/2024, tại Hà Nội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức Đại hội đại biểu Hội Cựu sinh viên nhiệm kỳ 2024-2029. Đại hội đã thông qua dự thảo Báo cáo kết quả và phương hướng hoạt động Hội Cựu sinh viên Học viện giai đoạn 2024 - 2029; bầu Ban Chấp hành, Ban Bầu cử Hội Cựu sinh viên nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
Quản lý thông điệp về môi trường trên tạp chí điện tử ở Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp
Môi trường là cái nôi nuôi dưỡng sự sống, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối vớt sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của toàn nhân loại. Cùng với báo in, báo mạng điện tử, phát thanh, truyền hình, tạp chí điện tử đang ngày càng góp tiếng nói, nâng cao nhận thức về môi trường cho từng người dân và toàn xã hội. Các tạp chí điện đã có nhiều sáng tạo trong việc thể hiện thông điệp môi trường như sử dụng các công cụ tác nghiệp báo chí hiện đại, tạo nên các sản phẩm hấp dẫn, có giá trị định hướng dư luận, phát huy hiệu quả tuyên truyền về bảo vệ môi trường.
Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
Cảnh giác với mặt trái của các nền tảng video ngắn trên mạng xã hội
Mặc dù một số nền tảng video ngắn đã cải tiến thuật toán nhằm ngăn ngừa các nội dung độc hại tiếp cận người dùng nhưng các nỗ lực này dường như mới chỉ nhằm xoa dịu dư luận và đối phó với các cơ quan chức năng. Thực tế cho thấy, một số lượng không nhỏ các video xấu vẫn tràn ngập trên các nền tảng TikTok, YouTube Short, Facebook Reel, Bigo Bar, Instagram, Likee… tác động tiêu cực đến nhận thức, hành vi người sử dụng mạng xã hội.
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
Thông tin về năng suất lao động trên báo chí và việc tiếp nhận, sử dụng nguồn thông tin đó tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam hiện nay
(LLCT&TTĐT) Báo chí không chỉ truyền đạt thông tin tri thức mà còn truyền cảm hứng, tạo động lực, khơi nguồn mong muốn thay đổi và thúc đẩy việc thực hiện các hoạt động nhằm nâng cao năng suất lao động tại các doanh nghiệp. Bài viết đi sâu vào việc phân tích các thông tin liên quan đến năng suất lao động đang được phản ánh trên báo chí hiện nay, cùng với việc đánh giá mức độ tiếp nhận, sử dụng các thông tin này trong hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Giám sát của báo chí đối với hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Vai trò và sức mạnh giám sát xã hội của báo chí đối với các cơ quan nhà nước, trong đó có cơ quan hành chính nhà nước là theo dõi, phát hiện những việc làm tốt, những sai phạm của tổ chức, cá nhân, qua đó khơi nguồn và định hướng dư luận xã hội theo hướng ủng hộ hay phản bác, tạo áp lực dư luận xã hội và yêu cầu các cơ quan thẩm quyền giải thích, giải đáp trước công luận, trước nhân dân và giải quyết theo quy định của pháp luật.
Bình luận