Thổi phồng sắc đẹp

“Đẹp”- một tính từ có nghĩa là sự hài hòa, tương xứng giữa hình thức bên ngoài và nội dung bên trong. Ở nghĩa khác, đẹp được hiểu là có hình thức hay phẩm chất thu hút người ta bởi sự ưa nhìn, thích thú và mang lại cảm giác hài lòng, ngưỡng mộ. Trên phương diện mỹ học, cái đẹp là phạm trù trung tâm, xác định các sự vật, hiện tượng theo quan điểm về sự hoàn thiện, toàn bích và có giá trị thẩm mỹ cao nhất.

Khi nói về cái đẹp nói chung, ai cũng thích, bởi nhờ có cái đẹp mà “cứu rỗi thế giới”, như một văn hào từng nhận định. Xưa nay, bàn về sắc đẹp của con người, nhất là sắc đẹp phụ nữ, là một câu chuyện dài liên tu bất tận, không có điểm dừng, không có hồi kết. Mỗi thời có quan niệm không hẳn giống nhau về vẻ đẹp con người, nhưng nói chung tự cổ chí kim, từ tây sang đông đều đánh giá tiêu chuẩn đích thực của một mỹ nhân thường dựa trên sự kết hợp của vẻ đẹp tâm hồn, tính cách, đạo đức, trí tuệ gắn liền với vẻ đẹp cân xứng, chuẩn mực, hài hòa về thể chất.

Vươn tới cái đẹp là nhu cầu chính đáng, khát vọng cháy bỏng của tất cả những ai đam mê, yêu quý giá trị thẩm mỹ của con người. Tuy nhiên, nhận định, đánh giá về cái đẹp cũng chỉ mang ý nghĩa tương đối, vì thực tế không có vẻ đẹp nào đến mức hoàn mỹ, hoàn bị như vẻ đẹp siêu thực của nàng Kiều qua ngòi bút miêu tả ước lệ tượng trưng điêu luyện của Nguyễn Du: “Làn thu thủy, nét xuân sơn/ Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh/Một hai nghiêng nước nghiêng thành...”. Sắc đẹp của Thúy Kiều đã vượt qua quy chuẩn của thiên nhiên như thế, đương nhiên chỉ có trong văn học!

Thời nay, dưới ngòi bút của một số nhà báo, phóng viên theo dõi mảng văn hóa giải trí, không ít nữ ca sĩ, diễn viên, người mẫu, hoa khôi... còn đẹp đến mức siêu việt, tuyệt đỉnh! Lướt qua nhiều tờ báo, nhất là báo điện tử theo xu hướng giải trí hiện nay, thật không khó để bắt gặp nhan nhản những từ ngữ “siêu tưởng” để ghán ghép cho các mỹ nhân. Nào là: Nữ thần, thiên thần, thần tiên tỷ tỷ, đẹp không tì vết, đẹp từng xen-ti-mét, đẹp không góc chết, đẹp như tạc tượng, đẹp như mộng ở biển, đẹp như sao băng, đẹp gây mê, đẹp bất phân thắng bại, dáng thon đẹp tuyệt mỹ, quyến rũ với thần thái đỉnh cao, chân dài miên man...

Trên thực tế, hầu như hiếm có người phụ nào mà đẹp như các mức độ miêu tả nêu trên. Có chăng cái đẹp đó là cái đẹp của hình ảnh đã qua chỉnh sửa, cắt ghép, lột bỏ những “tì vết”, những “góc chết”, những “xen-ti-mét” không phù hợp mà trong thời đại công nghệ số hiện nay, chỉ cần một cái smartphone trong tay thì ai cũng có thể biến vẻ đẹp bình thường của mình thành vẻ đẹp “tuyệt mỹ, quyến rũ, đỉnh cao, miên man”. Đấy là chưa kể đối với một số chị em có “số má” trong giới nghệ thuật, giải trí, họ có thể nhờ cậy, thuê mướn các tay máy chuyên nghiệp, các studio ảnh thời thượng “hô biến” mình trở thành những giai nhân nhất đỉnh thế gian! 

Bút pháp của văn chương có thể miêu tả sắc đẹp mỹ nhân theo phong cách hư cấu, tượng trưng nhằm mang lại sự rung cảm thẩm mỹ cho người đọc thông qua hình tượng văn học mà tác giả muốn chuyển tải một cách có chủ đích. Còn đối với báo chí, đối tượng phản ánh là người thật, việc thật thì rất không nên/không được tô hồng, thổi phồng, khuếch trương một cách thái quá, vì miêu tả như vậy không chỉ làm cho người trong cuộc ảo tưởng về sắc đẹp của mình, mà còn làm cho công chúng tiếp nhận thông tin, hình ảnh không đúng với bản chất thực tế.

Ở đây, rất cần phân biệt cái đẹp theo nhận định chủ quan “Vẻ đẹp không nằm ở đôi má của người thiếu nữ mà ở trong mắt của kẻ si tình”, với cái đẹp đòi hỏi phải có sự đánh giá chân thực, khách quan dưới góc độ báo chí - truyền thông. Sự thật là giá trị cốt lõi làm nên sức sống của báo chí. Do đó, bất cứ sự miêu tả, phản ánh nào mà phóng bút, thêu dệt, ít suýt ra nhiều... đều làm giảm chức năng, sứ mệnh cao cả của báo chí, đồng thời vô hình trung cổ vũ cho nhiều người, nhất là giới trẻ dễ sa đà vào lối sống ảo, sống giả, sống ham chuộng hình thức hào nhoáng bên ngoài - một nguy cơ làm bào mòn những giá trị văn hóa tốt đẹp của xã hội./.